رهبر انقلاب اسلامی با بیان این‌که در همین سخنرانی اخیر ترامپ ده دروغ آشکار گفته شد از مسئولین خواست که تنها با گرفتن تضمین از کشورهای اروپایی برجام را ادامه دهند:« حالا گفته می‌شود با ۳ کشور اروپایی ادامه می‌دهیم. من به این ۳ کشور هم اعتماد ندارم؛ به این‌ها هم اعتماد نکنید. اگر می‌خواهید قرارداد بگذارید، تضمین عملی بگیریم وَالّا این‌ها همه همان کار آمریکا را خواهند کرد. اگر توانستید تضمین بگیرید که خب، البته من بعید میدانم. اگر نتوانستید تضمین قطعی بگیرید، دیگر نمی‌شود برجام را ادامه داد.»

 

 

مجتبی توتون‌کار

بالاخره موعد ترامپ برای خروج یک‌جانبه از برجام فرا رسید، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا که از این توافق‌نامه به عنوان بدترین توافق‌نامه‌ای  که آمریکا پای آن را امضا کرده است، یاد کرده بود، حتی چند روز زودتر از موعدی که که مقرر بود اعلام کرد که از از توافق خارج شده است و همزمان دستور داد تا کلیه‌ی تحریم‌هایی که از سوی ایالات متحده‌ با این توافق برچیده شده بود، مجدد برقرار گردد. اما طلایه‌ی این اقدام ترامپ در خود یالات متحده نیز خالی از چالش نبود به طوری که رئیس جمهور ایالات متحده تنها در عرض دو هفته، عذر دو عضو تیم سیاست خارجی خود را خواست و دو عضو جدید را جایگزین کرد. رکس تیلرسون، وزیر سابق امور خارجه آمریکا و هربرت ریموند مک‌مستر، مشاور امنیت ملی این کشور که همیشه ترامپ را ترغیب به ادامه توافق هسته‌ای ایران با ۵+۱ (برجام) می‌کردند، به ترتیب با مایک پمپئو، مدیر سازمان سیا، و جان بولتن، سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل، جایگزین شدند، سیاستمدارانی که همسو با ترامپ فکر می‌کنند و خروج از برجام را از اولویت‌های سیاست خارجی خود می‌خوانند .این اتفاق ‌که ایران مدت‌ها منتظر آن بود، هم‌چنین واکنش‌های بسیاری را چه در سطح داخل و چه در سطح بین‌المللی برانگیخت. بلافاصله پس از این اعلام، دکتر حسن روحانی در تلوزیون با مردم سخن گفت و ضمن محکوم کردن این اقدام ترامپ آن را نقض آشکار تمامی قواعد بین‌المللی دانست و با ابراز خرسندی از خروج «یک موجود مزاحم» از این توافق، اعلام کرد، فعلا و تا زمانی که اروپایی‌ها به تعهد خود درباره برجام پایبند باشند، به این معاهده پایبند اس و وزیر خارجه را مامور کرد تا با  رایزنی با دیگر دول امضا کننده توافق از جمله اتحادیه‌ی اروپایی بررسی‌های لازم را برای تصمیمات آتی ایران بگیرد. با فاصله‌ی کمی از سخنان رئیس جمهور، رهبر انقلاب اسلامی با بیان این‌که در همین سخنرانی اخیر ترامپ ده دروغ آشکار گفته شد از مسئولین خواست که تنها با گرفتن تضمین از کشورهای اروپایی برجام را ادامه دهند:« حالا گفته می‌شود با ۳ کشور اروپایی ادامه می‌دهیم. من به این ۳ کشور هم اعتماد ندارم؛ به این‌ها هم اعتماد نکنید. اگر می‌خواهید قرارداد بگذارید، تضمین عملی بگیریم وَالّا این‌ها همه همان کار آمریکا را خواهند کرد. اگر توانستید تضمین بگیرید که خب، البته من بعید میدانم. اگر نتوانستید تضمین قطعی بگیرید، دیگر نمی‌شود برجام را ادامه داد.»

به دیگر سو این اقدام ایالات متحده در خروج از برجام واکنش‌های گسترده‌یی را در سطح جهان و به خصوص کشورهای امضا کننده‌ی این توافق بر انگیخت به طوری که  خانم موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه در واکنش به خروج ترامپ از برجام گفت: اروپا از تحریم‌های ضدایرانی آمریکا نگران است؛ به برجام پایبندیم. من نگران هستم از اجرا شدن تحریم های جدید. اجازه ندهید که هیچ کسی برجام را از بین ببرد. ما در کنار ایران هستیم. برجام حاصل دیپلماسی موفقیت آمیزی بود. می توان با احترام به یکدیگر به توافق رسید. در کنار ایران به حفظ برجام پایبندیم.

نخست‌ وزیر انگلیس نیز در واکنش به تصمیم ترامپ اعلام کرد: برجام پشتوانه‌ حقوقی به نام قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت دارد و مفاد آن کماکان برای جهانیان لازم‌الاجرا است. ترزا می دقایقی پیش و به دنبال اعلام ترامپ مبنی بر خروج یکجانبه از برجام با صدور بیانیه ای اعلام کرد: از تصمیم ترامپ درباره برجام متأسفیم. نخست‌ وزیر انگلیس ادامه داد: سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان به توافق هسته‌ ای متعهد خواهند بود. ترزا می افزود: به همه کشورهای جهان یادآور می شوم که برجام، پشتوانه‌ ای حقوقی به نام قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دارد و مفاد آن کماکان برای جهانیان لازم‌الاجرا است.

 «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل پس از خروج آمریکا از برجام از دیگر کشورهای حاضر در برجام خواست تا به طور کامل تعهدات خود را انجام دهند. من بسیار نگران خروج آمریکا از برجام و شروع تحریم های جدید علیه ایران هستم. من دیگر شرکت کنندگان در این توافق را به انجام کامل تعهدات خود تحت برجام فرا می‌خوانم و از اعضای دیگر سازمان ملل متحد می‌خواهم که از این توافقتنامه حمایت کنند.

جنتیلونی  نخست‌وزیر ایتالیا امروز (سه‌شنبه) اعلام کرد که توافق هسته‌ای ایران باید حفظ شود. ‌این توافق به امنیت منطقه کمک می‌کند و باعث اشاعه خلع سلاح هسته‌ای می‌شود. ایتالیا در کنار هم‌پیمانان اروپایی خود می‌ایستد و نسبت به تعهدات انجام شده متعهد است.

وزارت خارجه آلمان هم طی بیانیه‌ای اعلام کرد که با برجام، دنیا امن‌تر از قبل شده و اروپا به همین خاطر، برای حفظ آن «سخت تلاش خواهد کرد.»

رئیس جمهور ترکیه در واکنش به خروج آمریکا از برجام هشدار داد: تصمیم یک‌جانبه واشنگتن برای کنار گذاشتن توافق هسته‌ای به ایجاد مناقشات جدید و بی‌ثباتی منجر خواهد شد.

به گزارش رویترز، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای واکنش نشان داد.

اردوغان هشدار داد: تصمیم آمریکا برای خروج یک‌جانبه از توافق هسته‌ای با ایران موجب ایجاد بی‌ثباتی و مناقشات جدید خواهد شد. همچنین ابراهیم کالین سخنگوی رئیس جمهور ترکیه با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود گفت: این توافق چندجانبه با کشورهای دیگر ادامه خواهد یافت و ترکیه کماکان به مخالفت با تسلیحات هسته‌ای ادامه خواهد داد.

خاویر سولانا در توئیتی با اشاره به تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران، تصریح کرد: این تصمیم در حالی اتخاذ شده که این توافق تا این لحظه بر اساس گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی ایران نقض نشده است. ترامپ نتوانست موفقیت دیپلماتیکی که اوباما به دست آورده بود را حفظ کند.

سایمون کاونی Simon Coveney معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه و تجارت ایرلند گفت :« من از اعلام آمریکا مبنی بر اینکه این کشور از توافق هسته ای ایران (برجام) خارج می شود، به شدت دلسرد شده ام».

وی افزود :« ایرلند و شرکای اروپایی‌اش و طیف بسیار گسترده ای از افکار عمومی بین المللی به صراحت اعلام کرده اند که معتقدند برجام یک دستاورد قابل توجه دیپلماتیک بود و همه طرف های مربوطه باید آن را به طور کامل اجرا کنند ».

کاونی در بیانیه ای در پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه ایرلند اعلام کرد:« من امیدوارم آمریکا در این تصمیم تجدیدنظر کند».

کاونی خاطر نشان کرد:« من امیدوارم که دیگر طرف های این توافق، از جمله ایران و اتحادیه اروپا و دیگران، به اجرای این توافق ادامه دهند. خاورمیانه (غرب آسیا) و جهان با این توافق که اجرا شود، امن تر و باثبات تر هستند ».

شارل میشل نخست وزیر بلژیک شامگاه سه شنبه تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را درمورد خروج از توافق هسته‌ای ایران محکوم کرد.

میشل در توییتی نوشت :« نبود توافق هسته ای ایران به معنی بی ثباتی بیشتر یا جنگ در خاورمیانه (غرب آسیا) است. من از خروج دونالد ترامپ از برجام به شدت ابراز تاسف می کنم ».

وی افزود اتحادیه اروپا و شرکای بین المللی آن باید همچنان متعهد باشند و ایران باید به عمل کردن به تعهدات خود ادامه دهد.

دیدیه ریندرز معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه بلژیک نیز این تصمیم آمریکا را محکوم کرد.

ریندرز گفت :« ما از تصمیم آمریکا به خروج از توافق هسته ای ایران متاسفیم. ما با شرکایمان در اتحادیه اروپا مشورت و رایزنی خواهیم کرد ».

«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه که تلاش زیادی برای تغییر نظر ترامپ به خرج داده بود، بلافاصله در توئیتر نوشت که «فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده از تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام تأسف می‌خورند. رژیم منع اشاعه در خطر است.»

وزیر امور خارجه ژاپن هم روز چهارشنبه ۹ مه / ۱۹ اردیبهشت در اظهاراتی تصریح کرد که «توکیو» از نزدیک بر تأثیرات خروج واشنگتن از برجام نظارت دارد.

تارو کونو همچنین تأکید کرد کشورش به گفت‌وگو با دیگر اعضای توافق هسته‌ای ایران درباره حفظ برجام گفت‌وگو می‌کند.

   

 وزیر اقتصاد فرانسه: نمی‌پذیریم که آمریکایی‌ها خود را ژاندارم اقتصاد کره زمین بدانند

وزیر اقتصاد فرانسه در مصاحبه‌‌ای با رادیو فرانس کولتور اعلام کرد: فرانسه نمی‌پذیرد که آمریکایی‌ها خود را ژاندارم اقتصاد کره زمین بدانند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است ایران همچنان به توافق هسته‌ای متعهد است.

"باراک اوباما" رئیس جمهور سابق آمریکا اعلام کرد که خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خطای جدی بود و این تصمیم ممکن است آمریکا را در برابر دو گزینه ایران مسلح به سلاح هسته‌ای یا جنگ دیگر در خاورمیانه قرار دهد. اوباما تصمیم ترامپ در خروج از برجام را تصمیمی از سر گمراهی توصیف کرد.

"جان کری" وزیر امور خارجه آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد: اعلام امروز امنیت ما را تضعیف کرد، حرف آمریکا را شکست و ما را از متحدان اروپایی‌مان منزوی کرد و اسرائیل را در خطری جدید قرار داد و تندروهای ایران را تقویت کرد و اهرم اثرگذاری آمریکا در جهان را تحت تاثیر قرار داد و در همان حال نیز توانایی دولت‌های بعدی برای دستیابی به توافق بین‌المللی را کاهش داد. حقایل خود گویا هستند. به جای آنکه معیارهای راستی آزمایی عدم انتشار بی سابقه ایجاد کنیم این تصمیم سبب شد تا جهان را به آستانه‌ای که چند سال پیش با آن مواجه بودیم رساند. حجم این ویرانی وابسته به این است که آمریکا تا چه اندازه بتواند توافق هسته‌ای را نگه دارد و به واکنش ایران نیز وابسته است.این کار در راستای منافع آمریکا نبوده است. ما باید همگی امیدوار باشیم که جهان بتواند توافق هسته‌ای را حفظ کند.

و... 

 هم‌چنین روسیه و چین نیز با صدور بیانیه‌هایی این تصمیم رئیس جمهور ایالات متحده را محکوم کردند. بدان سوی این تصمیم طرفدارانی هم داشت به طوری‌که عربستان سعودی، رژیم صهیونیستی، بحرین و امارات از تمجید‌کنندگان تصمیم ترامپ بودند. نگاهی هر چند گذرا به این واکنش‌های گسترده بین‌المللی به این تصمیم ایالات متحده در ابتدایی‌ترین سطح نشان می‌دهد که تا چه اندازه این اقدام آمریکا،  وجه‌ی ایالات متحده را حتی در بین متحدان سنتی‌اش زیر سوال برده است. به دیگر سو این نتیجه بدیهی اخذ می‌شود که در طول جمهوری اسلامی هرگز در حمایت از تصمیم درست جمهوری اسلامی ایران با ما هماهنگ نبوده است و اگر همان‌گونه که بارها از سوی مسئلان اعلام شده است، هدف موازی ایران در قبول توافق برجام رو کردن دو رویی آمریکایی‌ها برای جهانیان بوده است اکنون لا اقل به این هدف دوم رسیده است. اکنون باید منتظر ماند و دید که آیا اتحادیه‌ی اروپا در این آزمون بزرگ سربلند بیرون خواهد آمد و توان حفظ برجام را چنان‌که مدعی است خواهد داشت و یا نه نزد جهانیان آبرویش خدشه‌دار شده و به عنوان یک اتحادیه‌ی فاقد قدرت تصمیم‌گیری و صرفا پیرو تام و تمام ایالات متحده معرفی می‌گردد و نخواهد توانست حتی از منافع شرکت‌های اروپایی که در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند دفاع کند. بایدم منتظر ماند و دید.