آمار غلط خروج نخبگان ایرانی از کجا ناشی می‌شود؟00 نظر

سیاه نمایی در آمار خروج نخبگان؛ چه کسانی و چرا می‌خواهند آمار را وارونه جلوه دهند؟

 

با یک جستجوی ساده در سایت‌های اینترنتی می‌توان آمار یونسکو در ژانویه ۲۰۱۹ را دید که بر اساس آن، ایران در سال ۲۰۱۱ رتبه ۱۲ کشور‌های اعزام کننده دانشجو در دنیا را داشته است.

اما «آمار واقعی خروج نخبگان از کشور چقدر است؟ و چرا برخی آن را بیشتر از واقعیت نشان می‌دهند؟» چند سالی می‌شود که این سوالات ذهن بسیاری از دانشگاهیان و حتی مردم عادی را در ایران درگیر کرده، زیرا در حالیکه بر اساس گفته مسوولان کشورمان، ایران هیچگاه رتبه زیر ۲۰ جهانی در موضوع مهاجرت نخبگان نداشته است، اما در گزارش جعلی سال ۲۰۰۹ میلادی بانک جهانی (IMF)، ایران را رتبه اول فرار مغز‌ها در دنیا معرفی کرده‌اند؛ البته این گزارش از سوی این بانک منتشر نشده بود و اتفاقا این هم جای سوال است که چه کسی یا کسانی این گزارش جعلی را به نام بانک جهانی ارائه دادند و از این اقدامشان چه هدفی را دنبال می‌کنند؟

برای پاسخ روشن به این سوالات ابتدا باید تعریفی از مهاجرت و فرار مغز‌ها بدانیم.

"مهاجرت" در لغت به معنای کوچ یا انتقال از مکانی به مکان دیگر است که افراد به طور معمول برای بهبود شرایط زندگی‌شان این کار را انجام می‌دهند و از کشوری به کشور دیگر می‌روند که یکی از دلایل مهاجرت هم ادامه تحصیل و یافتن شرایط شغلی بهتر است.

این نوع مهاجرت به طور معمول برای دانشگاهیان و استعداد‌های برتر کشور‌ها به خصوص کشور‌های جهان سوم رخ می‌دهد که از سوی کشور‌های پیشرفته به آن‌ها پیشنهادات شغلی و تحصیلی ارائه شده و این مسأله آن‌ها را به فکر مهاجرت می‌اندازد.

پس از اطلاع از تعریف مهاجرت بهتر است آماری از مهاجرت استعداد‌های کشورمان به کشور‌های دیگر بدانیم، البته پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مهاجرت و بخصوص مهاجرت استعداد‌های ایرانی این مقاله را مطالعه کنید.

آمار مهاجرت دانشجویان نخبه ایرانی

به راحتی می‌توان در سایت‌های اینترنتی، آمار یونسکو در ژانویه ۲۰۱۹ را دید که براساس آن، ایران در سال ۲۰۱۱ رتبه ۱۲ کشور‌های اعزام کننده دانشجو در دنیا را داشته و این رتبه در سال ۲۰۱۶ به رتبه ۱۸ تنزل یافته است؛ این در حالی است که براساس همین آمار نرخ رشد تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور خودمان ۴ درصد بوده که این میزان در مقایسه با کشور‌های همسایه از جمله عربستان با ۷۴ درصد و پاکستان با ۳۳ درصد بسیار پایین است و کشور آلمان یکی از کشور‌های اصلی اعزام کننده دانشجو در دنیا نام برده شده، زیرا حدود ۱۲۰ هزار دانشجوی آلمانی برای تحصیل به خارج از کشور خودشان مهاجرت کرده اند.

در جستجو‌ها با آمار دیگری هم مواجه می‌شویم، آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) در سال ۲۰۱۸ که تعداد دانشجویان مهاجر از ایران را ۱۲ هزار و ۷۰۰ نفر اعلام کرده و ایران را در رتبه ۱۲ مهاجرت استعداد‌ها قرار داده است.

جالب است که آمار دیگری را هم بدانیم و آن هم آمار سال ۲۰۱۶ است که براساس آن ایران در سال ۲۰۱۶ رتبه ۱۸ دنیا در میان کشور‌های مهاجر فرست را داشته است.

 

اگر به آمار ارائه شده داخلی هم مراجعه کنیم همین میزان خروج را می‌بینیم؛ بنیاد ملی نخبگان ایران در تحلیل و مطالعه از شرایط ۲۷۱۲ نفر برگزیدگان المپیاد‌های دانشجویی و ۳۵۳۱۳ نفر از رتبه‌های یک تا هزار کنکور اعلام کرده است که میزان خروج از کشور قطعی رتبه‌های ۱ تا ۱۰۰۰ کنکور سراسری در رشته ریاضی از حدود ۶۰ درصد برای دانش‌آموختگان سال‌های ۹۰ تا ۹۲ با روند کاهشی به حدود ۳۸ درصد برای دانش آموختگان سال‌های ۹۵ تا ۹۷ رسیده است، میزان خروج از کشور قطعی رتبه‌های ۱ تا ۱۰۰۰ کنکور سراسری در رشته علوم ‌تجربی از حدود ۱۰ درصد برای دانش ‌آموختگان سال‌های ۹۰ تا ۹۲ به کمتر از ۷ درصد برای دانش آموختگان سال‌های ۹۵ تا ۹۷ رسیده است، در رشته‌های علوم ‌انسانی نیز میزان خروج از کشور قطعی رتبه‌های یک تا هزار کنکور سراسری از حدود ۲۰ درصد برای دانش آموختگان سال ۹۲ به کمتر از ۸ درصد برای دانش آموختگان سال ۹۷ کاهش داشته است.

براساس این آمار تحلیلی، میزان خروج از کشور نهایی برگزیدگان المپیاد‌های ریاضی، فیزیک، شیمی، کامپیوتر، نجوم و زیست‌شناسی با سیر نزولی، از حدود ۶۲ درصد برای دانش آموختگان سال‌های ۹۰ تا ۹۲ به حدود ۳۷ درصد برای دانش‌آموختگان سال‌های ۹۵ تا ۹۷ رسیده که نشان می‌دهد، روندی کاهشی داشته است.

سیاه نمایی در آمار خروج نخبگان از ایران

اما در میان همین آمار نیز اخباری از پایگاه‌های غیرمعتبر اعلام شده که ایران را در رتبه دوم فرار مغز‌ها در جهان می‌داند که این آمار سوالاتی را در پی دارد.

اینکه چرا این آمار به صورت اشتباه ارائه می‌شود؟ چه کسانی قصد سیاه نمایی در آمار خروج نخبگان از کشورمان را دارند و با چه هدفی این کار را انجام می‌دهند؟

اگر تنها به یک نمونه از آماری که ارائه می‌دهند توجه کنیم سیاه نمایی را در این آمار می‌بینیم؛ می‌گویند: سالانه تا ۱۸۰ هزار نفر با تحصیلات عالیه از ایران مهاجرت می‌کنند، اما اگر کمی دقت کنیم متوجه می‌شویم که این ادعا مبنایی ندارد. چرا؟ زیرا اگر سالانه ۱۸۰ هزار نفر با تحصیلات عالی از ایران خارج شوند، فقط در ۱۰ سال نزدیک به ۱.۸ میلیون نفر مهاجر تحصیلکرده ایرانی باید در جهان مشغول فعالیت باشند.

جالب اینجاست که این آمار جعلی را به نقل از صندوق بین‌المللی پول ارائه داده اند در حالیکه هیچ‌گاه چنین آماری توسط صندوق بین المللی پول در خصوص فرار مغز‌ها از ایران منتشر نشده است و در گزارش سال ۱۹۹۸ صندوق بین‌المللی پول ایران، از نظر نرخ خروج تحصیلکردگان به مقصد کشور‌های OECD با نرخ ۲۵.۶ درصد در مقام یازدهم از ۶۱ کشور مهاجر فرست به این حوزه قرار دارد.

از سوی دیگر آماری ارائه داده‌اند که براساس آن کشور ایران رتبه اول فرار مغز‌ها را به خود اختصاص داده است و جالب اینکه این آمار را نیز به نقل از بانک جهانی (IMF) مطرح کرده‌اند در حالیکه هیچ گزارشی از سوی این بانک منتشر نشده است و بانک جهانی اصلا مسئولیت ارائه گزارش در حوزه مهاجرت را ندارد؛ پس این آمار از سوی چه کسی ارائه شد؟

تحقیقاتی که صورت گرفته نشان می‌دهد این دروغ و آمار جعلی از سوی فردی به نام عباس میلانی جعل شده است در حالیکه براساس آمار پایگاه‌های معتبر، ایران هیچگاه چنین رتبه‌ای در مهاجرت استعداد‌ها نداشته است، اما دلیل ارائه این آمار جعلی چیست؟

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در این باره می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران از آن دسته کشور‌هایی است که نه مهاجرت پذیر است و نه مهاجر فرست؛ و در بحث مهاجرت استعداد‌ها هم آمار بالایی ندارد، حتی در سال‌های اخیر مهاجرت‌ها از ایران کاهش داشته است.

وی معتقد است: ارائه آمار‌های جعلی برخوردی ژورنالیستی و غیرحرفه‌ای و نوعی بازی سیاسی است که ما به دور از این بازی‌ها تنها به برنامه‌ریزی‌هایمان برای بازگشت نخبگان به کشور می‌اندیشیم و تاکنون نیز در این زمینه موفق بوده‌ایم و بسیاری از نخبگان کشورمان به میهن بازگشته و در شرکت‌های دانش بنیان مشغول به کار شده اند.

همچنین پرویز کرمی مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری نیز اعتقاد دارد: بحث «فرار مغزها» اصلا وجود ندارد و این واژه به صورت جعلی از سوی دشمنان برای کشور‌هایی که می‌خواهند با آنان برخورد سیاسی کنند، ساخته و به کار برده می‌شود.

نگاه به آمار واقعی و آمار جعلی ارائه شده در این زمینه نشان می‌دهد که برخی با برخورد سیاسی قصد سیاه نمایی و ارائه آمار بالا از خروج نخبگان ایرانی را دارند تا شاید بتوانند مردم ایران را از وجود نخبگانشان در کشور ناامید کنند که با توجه به هشیاری ملت ایران چنین اتفاقی رخ نداده و این افراد به اهدافشان نرسیده اند.

منبع: فارس