اگر از ایده مطمئنید عقب ننشینید

بابایی درباره «ترب» و مسیر پر فراز و نشیبی که برای راه اندازی این استارت‌ آپ طی کرده است، می‌گوید؛ او میگوید « تجربه در مسیر یک کسب پ کار پارامتری است که نمیتوان به سادگی از ان گذشت.

علی بابایی، مدیر عامل استارت آپ ترب متولد سال ۷۰ است و پس از اخذ مدرک کارشناسی در رشته کامپیوتر، به تحصیل در رشته MBA در مقطع کارشناسی ارشد روی آورده است.

بابایی درباره «ترب» و مسیر پر فراز و نشیبی که برای راه اندازی این استارت‌ آپ طی کرده است، می‌گوید؛ او میگوید « تجربه در مسیر یک کسب پ کار پارامتری است که نمیتوان به سادگی از ان گذشت. تجربه کردن به فرد درس‌هایی می‌دهد که شاید هیچ فرد دیگری نتواند آن را در اختیار دیگری بگذارد. از مهر ۹۳ تیم ترب شکل گرفت و بعد از گذشت چهار ماه از راه اندازی، سایت «ترب» نیز به همرا یک اپلیکیشن ازمایشی عرضه شد. لانچ اپلیکیشن اصلی ترب هم یک سال بعد از ان اتفاق افتاد. بابایی از نقش مهم اطمینان از ایده راه اندازی یک کسب و کار نوپا سخن می‌گوید و تاکید دارد: کسی که وارد اکوسیستم استارت آپ می‌شود و قصد دارد کسب و کار نویی را راه اندازی کند، باید بسیار پشتکار داشته باشد و اگر با اطمینان به ایده اش می‌پردازد، هرگز نباید عقب بنشیند.

استارت آپ «ترب» با چه هدف و منظوری راه اندازی شد؟

ترب یک موتور جستجوی برای خرید اینترنتی است. یعنی چیزی شبیه گوگل، ولی فقط برای فروشگاه های اینترنتی ایرانی است، با این امکان که شما بتوانید قیمت یک مجصول را همزمان در چند فروشگاه ببینید و مقایسه کنید. در حال حاضر پنج میلیون محصول از هزار فروشگاه‌های اینترنتی در ترب وجود دارد. از طرف دیگر در ترب این امکان فراهم می‌شود که تحقیقات اجناس مختلف در فروشگاه‌های اینترنتی مختلف را یکجا مشاهده کنید.

تا به حال محصولات چند فروشگاه اینترنتی در ترب گنجانده شده است؟

در حال حاضر حدود ۱۰۰۰ فروشگاه اینترنتی داخلی در ترب وجود دارد. این فروشگاه ها تمام کشور را پوشش می‌دهند و محصولات خریداری شده را به همه نقاط کشور ارسال می‌کنند.

کاربر چطور می‌تواند به صورت کاملا رایگان از این سرویس استفاده کند و از طریق وبسایت یا اپلیکیشن اندروید یا آی او اس از این سرویس بهره‌مند شود.

«ترب» در مقایسه با سرویس‌های مشابه، چه برتری‌ای دارد؟

در «ترب» کاربر همه محصولات فروشگاه‌های اینترنتی اعم از پوشاک، لوازم الکترونیکی، محصلات سوپرمارکتی و ... را یکجا می‌بینید. در واقع، وقتی کاربر از طریق «ترب» محصول مورد نظرش را جست و جو می‌کند، می‌تواند همزمان مثلا ۱۰۰ فروشگاهی را که آن محصول را عرضه می‌کنند، مشاهده کند. این نکته را هم باید ذکر کنم که «ترب» تنها یک موتور جست و جو است، به این معنا که عملیات خرید در ترب انجام نمی‌شود، بلکه خرید در درگاه های خرید خود فروشگاه‌ها انجام می‌شود.

با توجه به این که می‌گویید استفاده کاربران از این سرویس رایگان است، مدل درآمدی «ترب» چیست؟

ما مثل شبکه‌های تبلیغاتی کار می‌کنیم. از فروشگاه‌‌ها به ازای کلیک، پول دریافت می‌کنیم.

چه جرقه ذهنی اتفاق افتاد که به فکر راه اندازی استارت آپ «ترب» افتادید؟

در سال ۹۳ متوجه شدیم که فروشگاه‌های اینترنتی در حال رشد هستند. همان طور که امروزه هم شاهد رشد هستند. همانطور که امروزه هم شاهد رشد روزافزون آن‌ها هستیم. در چنین شرایطی جای چنین سرویی خالی بود که قیمت همه فروشگاه‌ها را با هم مقایسه کند و به کاربر این امکان را بدهد که با یک کلیک بتواند همه فروشگاه‌ها را همزمان ببیند.

روی تبلیغات «ترب» هم حساب باز کرده‌اید؟

ما اوایل که محصولمان را متناسب با بازار توسعه می‌دادیم، چندان روی تبلیغات مانور نمی‌دادیم، اما زمانی که «ترب» به بلوغ نسبی رسید، تبلیغات را بیشتر کردیم تا مردم از این سرویس آگاهی پیدا کنند. چون مردم چندان با مفهوم سرویس مقایسه قیمت آشنا نیستند. بسیاری از مردم تصور می‌کنند «ترب» یک فروشگاه اینترنتی است. در حالی که «ترب» درگاهی است برای جست وجو و مقایسه محصولات با یکدیگر برای یک انتخاب بهتر. به وسیله تبلیغات باید به مردم اطلاع رسانی کنیم که به وسیله «ترب» می‌توانند حجم زیادی از اطلاعات را به آسانی و باسرعت یکجا ببینند. در واقع «ترب» تنها یک درگاه برای جست و جوست و در خرید و فروش هیچ نقشی ندارد. ترب تنها قیمت‌ها و اطلاعات را از فروشگاه‌ها جمع آوری می‌کند و به مردم یکجا نشان می‌دهد. برای ایجاد فرهنگ استفاده از این سرویس باید به سراغ تبلیغات گسترده برویم.

با چه سرمایه اولیه‌ای این استارت آپ را راه انداختید و الان با چند نفر «ترب» را اداره می‌کنید؟

بیش از این که سرمایه مالی در میان باشد، فرصتی که اعضای تیم برای ارتقای سایت و ساخت اپلیکیشن صرف کردند، سرمایه اصلی آغاز «ترب» بود. هرچند اگر بخواهم از بعد مالی هم به این مسئله بپردازم، ابتدا با ۲۰۰ میلیون تومان سرمایه اولیه آغاز شد و تا ۵۰۰ میلیون تومان هم رسید. در حال حاضر هم ۱۵ نفر در این استارت آپ مشغول به کارند. هشت نفر نیروی برنامه نویسی و فنی، دو نفر فروش و بازاریابی، دو نفر دیجیتال مارکتینگ و تعدادی هم وظیفه تامین محتوا را برعهده دارند.

فکر می‌کنید در آینده استارت آپ «ترب» به چه نقطه ای می‌رسد؟

ما ترجیح می‌دهیم «ترب» از لحاظ محتوایی و پوشش فروشگاه‌های اینترنتی سراسر کشور رشد کند و بزرگ و بزرگ‌تر شود، نه این که صرفا با افزایش تعداد اعضای تیم روبه رو باشیم. به طور کلی در برنامه کاری ما گنجانده شده که تا آخر امسال، تعداد سه هزار فروشگاه اینترنتی را در ترب داشته باشیم.

از آمار تعداد فروشگاه های اینترنتی ایران خبر دارید؟

بله. در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار سایت در کشور داریم که نماد اعتماد الکترونیک دارند که از این بین تخمین می زنیم حداقل یک سوم این‌ها فروشگاه اینترنتی باشند.

راه اندازی یک استارت آپ همواره با دشواری های متعددی همراه است. در این راه با چه دردسرهایی دست وپنجه نرم کردید؟

چالش و مشکل همیشه وجود دارد. از جمله مشکلاتی که اغلب وجود دارد، مشکلات مالی است که خوشبختانه توانستیم بر آن فایق آییم. بیش از مشکلات مالی، چالش‌های فنی بود که ما را درگیر کرد. مثلا یک بار سرور ما به مشکل خورده بود و اطلاعاتمان از دسترس خارج شده بود و هزینه زیادی برای ما تراشید. بالاخره باید بپذیریم که هر کاری یکسری مشکلات دارد و باید با روحیه سرسختانه و پشتکار، یکی یکی آن‌ها را رفع کرد.

کارآفرینان چندین سال در شرایطی زندگی می‌کنند (با سختی فراوان) که هیچ‌کس قادر به زندگی در آن شرایط نیست. تا در آینده به گونه‌ای زندگی کنند که باز هم هیچ‌کس نمی‌تواند. تا چه حد با این جمله موافق هستید؟ آیا تجربه شخصی خودتان هم در همین راستا بوده است؟

هر فرد باید تعادل میان کار و زندگی‌ خود را رعایت کند، حالا چه کارآفرینی کرده باشد و چه کارمند باشد. در زندگی فردی که استخدام شده باشد، تعادل میان کار و زندگی رعایت می‌شود و معمولا شرکت‌های خوب این امر را برای کارمندانشان فراهم میکنند. ولی‌ زمانیکه خود فرد یک کار رو شروع می‌کند، به خصوص چند سال اول، اینگونه نیست و باید واقعا سختکوش باشد. هیچ چیزی در زندگی غیر از کار در آن زمان وجود ندارد. فقط باید کار بکنی‌. اما معمولاً بعد از چند سال که شرایط پایدار شد بیشتر میتوان این تعادل رو رعایت کرد. مخصوصأ اوایل کار چون اتفاقاتی میافتد که غیر قابل پیشبینی‌ هستند مجبور هستید انرژی بسیاری زیادی را صرف کنید و شرایط واقعا سخت هست

عده زیادی از اعضای اکوسیستم استارت آپی معتقدند که چالش یافتن نیروی متخصص، بزرگ‌ترین چالشی بوده که در طول راه اندازی کسب وکارشان با آن روبه رو بوده‌اند. آیا شما هم چنین مسئله ای را تجربه کرده‌اید؟

کاملا درست است. یافتن نیروی متخصص و کارآمد همواره جزو دغدغه‌های یک کسب وکار نوپا به حساب می‌آید، اما بیش از آن، یافتن نیروی متخصصی که با تیم فیت شود و بتواند به خوبی با تیم همراه شود، مشکل تر است. این که هر نیرو با کارکرد تیم کنار آید و آن را بپذیرد، مسئله‌ای است که با آن روبه رو بوده‌ایم. اخیرا نیز که با نوسانات بازار ارز و کم بودن ارزش ریال مواجه هستیم، دستیابی به نیروی خوب و کارآمد هم سخت شده است. درواقع این وضع موجود باعث شده نیروهای خوب برای به دست آوردن پول بیشتر با خارج از کشور کار کنند که این مسئله کار ما را سخت‌تر کرده است.

با توجه به جایگاه استارت آپ‌ها در ایران، آیا شما خلأ قانونی یا خلأ حمایتی در این حوزه احساس می‌کنید؟

از آن جا که اکوسیستم استارت آپی تا حدی در ایران نوپاست، خلأهای زیادی را می‌توان احساس کرد. مثلا موردی که ما خیلی با آن درگیر بودیم، در بحث‌های قراردادی و بیمه‌ای بود. حتی از طرف سازمان تامین اجتماعی هم اعلام شده که به شرکت‌های نوپا معافیت پرداخت حق بیمه داده شود، اما آنچه در عمل وجود دارد، با چیزی که در برگه و در حرف دیده می‌شود، کاملا متفاوت است و در این حوزه، سختگیرانه برخورد می‌شود.

اگر زمان به عقب برگردد چه کارهایی هست که آن را انجام نمی‌دادید؟ چه کاری را انجام می‌دادید؟

من برای فرار از سربازی کارشناسی ارشد را خواندم و باید میان کامپیوتر و MBA یکی را انتخاب می‌کردم. MBA رو انتخاب کردم چون حس می‌کردم بیشتر به دردم می‌خورد ولی‌ خوب الان اگه بخواهم برگردم کامپیوتر را ادامه خواهم داد. MBA آنقدر که فکر می‌کردم برای کارآفرینی مناسب نیست. بیشتر مناسب شرایط کاری در شرکت‌ها یا سیاست‌گذاری در کار دولتی است. برای شروع یک کار، دوره‌های MBA دانشگاه شریف آنقدر مفید نیست. اگر خودتان بروید و کتاب بخوانید یا وبلاگ‌های مختلف را ببینید و روی آنها وقت بذارید خیلی‌ بیشتر برایتان مفید است.

به نظر شما دانشگاه چقدر در مسیر موفقیت‌تان موثر بود؟

یک بحث تحصیل در دانشگاه هست یک بحث هم امکاناتی که دانشگاه برای ایجاد فضای کسب و کار در اختیار قرار می‌دهد. از منظر تحصیلی‌ خوب چراکه تخصص ما در حوزه کامپیوتر هست. اگرچه این امر در رشته‌های دیگر شاید این مقدار تأثیرگذار نباشد. یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار خود دانشجو است که چه مقدار علاقهمند به یادگیری عملی درس‌ها است. تاثیر دیگر، شبکه افرادی است که زمانی با هم همکلاسی یا استاد و شاگرد بودند. در واقع تیم‌ ما از آنجا تشکیل شد و خدا رو شکر معاونت پژوهشی، مرکز رشد و شتاب دهنده دانشگاه شریف در زمینه تشویق شرکتها به کار‌های دانش بنیان خیلی فعال هستند و به ما کمک نمودند.

کسب و کار در فناوری‌های نوین چه تفاوتی با کسب و کارهای سنتی دارد؟

تفاوت‌های بسیار زیادی وجود دارد و مطالب بسیار متنوعی نیز در این زمینه موجود است. اما شاید مهمترین تفاوت این باشد که کسب و کار‌های فناورانه وابسته به سرمایه اولیه "Capital Intensive" نیستند و پول زیادی نمیخواهند. اگر بخواهید یک کسب و کار سنتی را آغاز کنید شاید ۱ میلیارد تومان هزینه تأمین مکان مورد نیاز باشد و همین مقدار نیز مواد اولیه، و این سرمایه هنگفت طی‌ چندین سال باز خواهد گشت. در مورد کسب و کار‌های فناورانه، علی الخصوص کارهای حوزه فناوری اطلاعات، اصلی‌ترین نیاز و سرمایه، منابع انسانی است. به طور دقیق‌تر عرض کنم، سرمایه اصلی‌ تیمی هست که توان پیشبرد کار را داشته باشد. تفاوت بعدی رشد این کسب و کار هست. شما یک سوپر مارکت را در نظر بگیرید، سوپر مارکت یک محله را پوشش می‌دهد اما رشد یک سوپر مارکت اینترنتی به یک محل محمدود نیست، اول از یه محل شروع می‌کنید و با گسترش آن می‌توانید به کل کشور هم برسید. با توجه به رشد سریع‌تر، این قبیل کسب و کارها مسلما ارزش بیشتری هم دارند.

بعد از مدت‌ها کار کردن در اکوسیستم استارت آپی، چه تجارب تلخ و شیرینی دارید که بخواهید با افرادی در میان بگذارید که تازه می‌خواهند یک کسب وکار نوپا را راه اندازی کنند؟

تجربه در مسیر یک کسب وکار پارامتری است که نمی توان به سادگی از آن گذشت. تجربه کردن به فرد درس‌هایی می‌دهد که شاید هیچ فرد دیگری نتواند آن را در اختیار دیگری بگذارد. کسی که وارد اکوسیستم استارت آپی می‌شود و قصد دارد کسب وکار نویی را راه اندازی کند، باید بسیار پشتکار داشته باشد و اگر با اطمینان به ایده‌اش می‌پردازد، هرگز نباید عقب بنشیند. همواره مشکلات و چالش‌های زیادی در مسیر هر کاری وجود دارد. بسیار نادر است که کسب وکاری به سادگی و بدون چالش به مقصد برسد و استارت آپ‌ها نیز از این قضیه مستثنا نیستند.

منبع: بخشی از مجله دانش بنیان