کرونا چه تأثیری بر درآمد و فروش کسبوکارهای آنلاین در ایران داشته است؟ آیا به دلیل عدم تمایل مردم به خروج از خانه با افزایش فروش مواجه بودهاند یا اینکه مانند کسبوکارهای سنتی و آفلاین با کاهش فروش و درآمد مواجه شدهاند؟
در نظر بسیاری از افراد، کرونا یک بیماری با تأثیر وسیع و کوتاهمدت بر روی کسبوکارها است. با این حال، هنگامی که مسألهای در جهان چنین وسعت همهگیری دارد، نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که تأثیر آن پس از مدتی از بین برود. بلکه باید خود را برای تأثیر پایدار در جنبههای مختلف کسبوکار آماده نماییم. شاید بتوان این تغییرها را به نوعی یک جهش ژنتیکی در بازارها و کسب و کارها یا قدرت تخریب خلاقانه در اقتصاد نامید که میتواند بقا یا نابودی کسبوکارها را مشخص کند.
تأثیر این بحران از اثرگذاری بر روی مشتریان کسب و کارها آغاز میشود، سپس شرکتها را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت، وضعیت رقابت در صنایع مختلف را تغییر میدهد. تغییر رفتار مصرفکنندگان در این شرایط میتواند پایدار بوده و محصولها و کانالهای توزیع کسبوکار را تحت تأثیر قرار دهد. از طرف دیگر، شرکتها برای جلوگیری از ضرر و زیانهای بیشمار در این بحران، نیازمند راهحلهای خلاقانهای برای رفع چالشها در زمینههای مختلف سرمایهانسانی، مدیریت زنجیره تأمین، فروش و بازاریابی، فناوریها، فرآیندهای کاری مورد استفاده و سایر بخشها هستند که در بسیاری از موارد میتواند به عنوان دانش در درون سازمان ذخیره شده و شایستگیهای خاصی را برای آن ایجاد نماید. این تغییرها در بازار خدمات شرکتها و نیز در درون آنها جهت مقابله با تهدیدها باعث نوآوریهایی میشود که بازار رقابتی صنایع مختلف را تحتالشعاع قرار داده و خود باعث ایجاد تحولهایی عظیم و پایدار دیگری میگردد. تحولهای که نه تنها میتوانند دامنه اثرگذاری وسیعی داشته باشند، بلکه اثر آنها به مراتب فراتر از بازه زمانی این بحران باقی خواهد ماند.
بنابراین، ضروری است که همه رهبران کسب و کارها با نگاه و برنامهریزی برای بحران فعلی، آینده پس از بحران را نیز در نظر گیرند؛ زیرا پس از گذر از این شرایط، بازگشت به روال عادی کسبوکار برای بسیاری از آنها دیگر یک گزینه نخواهد بود و شرایط جدیدی در محیط رقابتی حاکم خواهد گردید. این مقاله با در نظر گرفتن این امر، توسط سه تن از مشاورین شرکت مشاوره مدیریت مکینزی (McKinsey & Company) نگاشته شده است.
در آخرین روز ماه بهمن ۱۳۹۸ خبر شیوع ویروس کرونا در ایران به صورت رسمی اعلام شد. از روز ۳۰ بهمن تا به امروز، بسیاری از کسبوکارها ضرر و زیان زیادی را به دلیل شیوع این ویروس متحمل شدهاند؛ زیرا مردم به دلیل جلوگیری از ابتلا به ویروس، سعی میکنند از خانه خود خارج نشوند.
در اینفوگرافیک زیر میتوانید تأثیر ویروس کرونا بر عملکرد تعدادی از استارتاپها در صنعتهای مختلف را ببینید
تاثیر منفی صنعت خدمات گردشگری آنلاین، از افت فروش تا تعدیل نیرو
بیشترین تأثیر ویروس کرونا بر استارتاپهای ایرانی در صنعت فروش آنلاین خدمات گردشگری اتفاق افتاده است. استارتاپهای فلایتیو و علی بابا که بیشترین سهم از فروش بلیطهای هوایی را دارند، به ترتیب ۷۵٪ و ۸۰٪ کاهش در میزان کل فروش را تجربه کردند. این اتفاق به تعدیل نیرو در دو استارتاپ علی بابا و الی گشت منجر شد. در حوزه اجاره اقامتگاههای گردشگری نیز استارتاپ شب از کاهش ۷۰٪ رزرو اقامتگاههای گردشگری خبر داده است؛ که البته این میزان کاهش فروش از همان ابتدای سال ۹۸ آغاز گردید و از اواسط امسال شدت گرفت.

صنعت خرید آنلاین، افزایش میزان خرید آنلاین
توصیه پزشکان به ماندن در خانه موجب شده تا استارتاپهای خرید آنلاین کالا بتوانند رشد خوبی را داشته باشند. استارتاپ باسلام و اسنپمارکت به ترتیب ۱۵٪ و ۵۰٪ در فروش و تقاضا رشد داشتهاند که میتواند نتیجه تمایل مردم به خرید آنلاین و عدم خروج از خانه باشد. فروشگاه اینترنتی ایسام هم هیچ تغییری در فروش نداشته است. در حوزه تخفیف و خرید گروهی، دو مجموعه تخفیفان و نتبرگ ۸۰٪ کاهش فروش داشتهاند.
کاهش فروش بلیط رویداد و سینما
با توجه به لغو شدن تمامی رویدادها، میزان فروش استارتاپ ایوند ۷۵٪ کاهش داشته و ۹۰٪ فروش حال حاضر این استارتاپ از رویدادهای آنلاین است. همچنین استارتاپ تیکت نیز که در حوزه فروش بلیط تئاتر، کنسرت و سینما فعالیت دارد با افت ۱۰۰٪ خرید بلیط روبهرو شده و تمامی فروش خود را از دست داده است.
تأثیر ویروس کرونا بر سامانه حملونقل آنلاین
سامانه حملونقل آنلاین نیز از ویروس کرونا در امان نمانده و کاهش رفتوآمد و ثبت سفارش در این صنعت اتفاق افتاده است. اسنپ بزرگترین بازیگر در این حوزه، خبر از کاهش تعداد سفر داده و درصد کاهش آن را دو رقمی اعلام کرده است. استارتاپ تینکست که در حوزه پست درونشهری فعالیت دارد، ۷۳٪ افت در ارسال تعداد بستههای پستی داشته است. اما برخلاف تینکست، الوپیک افزایش ۵٪ در تعداد بستههای پستی را تجربه کرده که میتواند ناشی از افزایش تقاضای فصلی باشد.
تماشای آنلاین فیلم و سریال
خانهنشینی مردم باعث شده تا میزان تماشای آنلاین فیلم و سریال افزایش یابد. میزان بارگذاری و تماشای ویدیو در آپارات به ترتیب با ۴۰٪ و ۲۵٪ رشد همراه بوده است. همچنین، با رایگان شدن تماشای آنلاین انیمشین در فیلیمو، میزان تماشای محتوای انیمیشنی ۷۴٪ و دیگر محتوای بصری ۳۵٪ رشد کرده است.
رشد خیرهکننده برگزاری رویداد، جلسات و کلاس آنلاین
دو استارتاپ ایسمینار و لحظه نگار که بستر برگزاری رویداد و کلاس آنلاین هستند، درکنار استفادههای متعدد از اسکایپ و تماسهای تصویری شبکههای اجتماعی مثل واتساپ، رشد خوبی را کسب کردهاند. ایسمینار در مدت کوتاه شیوع کرونا، آمار خیرهکننده افزایش ۴۰۰٪ فروش روزانه را ثبت و تنها در یک هفته ۶ هزار کاربر جدید را جذب کرده است. استارتاپ لحظهنگار هم از افزایش ۵۰٪ برگزاری رویداد و کلاس آنلاین خبر داده است.
کاهش تبلیغات آنلاین
با ایجاد بحران در کسب و کارها و افت درآمد، کاهش تبلیغات نیز دور از انتظار نیست. در حوزه تبلیغات آنلاین دو مجموعه تپسل و ادرو ۵۰٪ افت در ثبت سفارش تبلیغات را تجربه کردهاند. همچنین، مجموعه ادرو با کاهش ۷۰٪ در کل فروش مواجه شده است. طبق آمار این مجموعه، شیوع کرونا موجب کاهش ۹۰٪ تبلیغات کلیکی و ۵۰٪ همکاری در فروش شده است.
اثر اقتصادی طولانی مدت ویروس کرونا
در حالی که آینده نامشخص است و نمیتوان آمار درستی از میزان گستردگی شیوع این ویروس داد، به احتمال زیاد کشورهای حاضر در چهار منطقه شیوع اصلی همچنان شاهد ادامه روند رشد این بیماری خواهند بود. این در حالیست که به احتمال قوی مناطق جدیدی نیز درگیر این بیماری خواهند شد. این امر میتواند به درک شیوع این بیماری کمک کند و مردم را نسبت به آن محتاطتر نماید؛ زیرا هم اکنون مردم دنیا معتقدند که این بیماری تحت کنترل قرار نگرفته است. تمام سیاستهای اقتصادی که توصیه میشود کسب و کارها در نظر بگیرند در گام اول جهت آماده سازی، سپس برای تقابل شرکتها برای مقابله با تاثیرات این ویروس است؛ زیرا با شیوع آن، اعتماد مشتریان به ویژه در مناطق تحت اثر این ویروس ممکن است از بین برود و با محدودیت سفر و گردهماییهای اجتماعی ضعیفتر نیز شود. به احتمال زیاد چین به عنوان اولین کشور بهبود خواهد یافت؛ اما تأثیر جهانی آن بسیار طولانیتر احساس خواهد شد. در نتیجه، این انتظار وجود دارد که رشد جهانی برای سال ۲۰۲۰ کاهش یابد. در بخش اول این مقاله، دو سناریو محتمل در تأثیر اقتصادی این بیماری و بهبود آن مورد بررسی قرار گرفته است.

ضررهای اقتصادی ناشی از گسترش ویروس کرونا در ایران همزمان شده است با اوج تحریمهای آمریکا علیه این کشور و این دو تاثیر چشمگیری بر اقتصاد ایران داشته است.
براساس گزارش وزارت اقتصاد هند، صادرات این کشور به ایران در ماه ژانویه ۲۰۲۰ به یک بیستم پارسال رسیده، گزارش وزارت اقتصاد ژاپن هم نشان میدهد که این کشور پارسال یک دهم سال پیش از آن به ایران صادرات داشته است.
در داخل ایران هم بعد از آمدن این ویروس جدید ضربههایی به اقتصاد وارد شده، یکی از معاونین وزارت میراث فرهنگی ایران، ولی تیموری، معاون گردشگری این وزارتخانه اعلام کرده است در پی لغو سفر مسافران، تاکنون بیش از ۷۰ میلیارد تومان به مردم بازگردانده شده است.
اما در سوی دیگر ماجرا بسیاری از مسافران میگویند شرکت های هواپیمایی، آژانسهای مسافرتی و هتلها از اجرای کامل بخشنامه لغو سفر خودداری میکنند و از مردم طلب جریمه میکنند.
نظرات ( 0 )