سهم رو به رشد دانشگاه نوشیروانی بابل در رده بندی دانشگاه‌ها00 نظر

شرح عوامل موفقيت دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل؛ برترین دانشگاه ایران در بر اساس رتبه بندی دانشگاه‌ها، از نگاه تایمز

 

امروزه رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در راستای واقعیتی است که همه چیز به صورت مقایسه‌ای و رتبه‌بندی تنظیم شده تا فرایند انتخاب آسان‌تر شود. دانشگاه‌ها از جمله سازمان‌های نظام‌مند، چندبعدی و پیچیده هستند که رتبه‌بندی آن‌ها با توجه به عملکردهای متفاوت کار بسیار دشواری است. تربیت نیروی انسانی متخصّص، آموزش شهروندان فرهیخته، تولید دانش و دانش‌پژوهی، کمک به رفاه اقتصادی، پرورش نسل جدید و پیشگام در زمینه علوم و فنون، خدمات اجتماعی به مردم و جامعه، ایجاد فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر، توسعه‌ و انتشار یافته‌های علمی برای دستیابی به توسعه پایدار از کارکردهای اصلی دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر به شمار می‌رود. در عصر حاضر، دانشگاه‌ها با چالش‌های جدّی روب ه‌ رو هستند. توسعه روزافزون مراکز آموزش عالی، تقاضای بی‌سابقه برای آموزش عالی، دوره‌های آموزش مجازی، بین‌المللی‌شدن آموزش عالی، توسعۀ مبتنی بر دانش، دستیابی به منابع بیشتر، جذب سرمایه‌های فکری بهتر و ارتقای جایگاه، منجر به تحول اساسی در ساختار و محتوای دانشگاه‌ها شده و نقش اولیۀ آن‌ها برای تولید و انتقال دانش به رهبری کلیه جریان‌های دانش در بستر اجتماعی تبدیل شده است؛ بنابراین دانشگاه‌ها و مؤسّسات آموزش عالی به منظور دستیابی به هدف‌های خود، با محیطی پیچیده و چندوجهی مواجه هستند. دانشگاه‌ها همواره با محیط رقابتی شدید و چالشی در سطح ملی و بین المللی رو به رو هستند. تعیین و ارزیابی نحوۀ عملکرد دانشگاه‌ها از جمله مباحث اساسی است که مورد توجه محققان بوده است. دانشگاه‌ها همواره به دنبال دستیابی به جایگاه بالاتر هستند. احراز رتبه‌های بهتر، با پذیرش دانشجویان با توانایی بالاتر و در نتیجه بهبود کیفیت ورودی دانشگاه رابطه مستقیم دارد. رقابت برای دستیابی به چنین شرایطی، نظام جدیدی از ارزیابی دانشگاه‌ها را ایجاد کرده که به رتبه‌بندی دانشگاه‌ها معروف است؛ رتبه‌بندی به‌معنای شناخت جایگاه یک مؤسّسه در مقایسه با سایر مؤسّسه‌ها بر پایه اندازه‌گیری ترکیبی از معیارها و شاخص‌هاست که در نهایت فهرستی از اسامی دانشگاه‌ها و مؤسّسات به‌صورت رتبه‌بندی‌شده ارائه می‌شود.

دانشگاه صنعتی بابل نوشیروانی یا دانشگاه NIT، که تا چند سال اخیر صرفا به مناظر دیدنی و جذاب خود مشهور بود، اما اکنون برای سومین سال متوالی در فهرست تایمز به عنوان برترین دانشگاه ایران شناخته شده است و یکی از دلایل اصلی این موضوع نمره فوق‌العاده بالای این دانشگاه در بخش استنادشدگی بود؛ موضوع قابل توجه همین است. نمره این دانشگاه در این رابطه برابر ۹۹.۸ است (نمره‌ها در این رتبه‌بندی از ۱۰۰ حساب می‌شود)، بهتر از هر دانشگاه دیگری در این فهرست حتی دانشگاه آکسفورد، استنفورد، کمبریج و ... است؛ که این موضوع به اهمیت بیش از پیش استنادات دانشگاه‌ها می‌پردازد. از دستاوردهاي مهم دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل بر اساس نظام رتبه بندي جهاني Times Higher Education سال ۲۰۱۸شامل كسب رتبه نخست از ميان دانشگاه‌هاي كشور و نيز كسب رتبه ۳۰۱-۳۵۰ در ميان دانشگاه‌هاي دنيا مي‌باشد. 

ساخت دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل از سال ۱۳۴۸ آغاز شد و امروز با داشتن حدود ۴۰۰ عضو هيات علمي و كارمند و بيش از ۶ هزار دانشجو مشغول به تحصيل در۶ دانشكده مهندسي عمران، مكانيك، صنايع و مواد، شيمي، برق و كامپيوتر و علوم پايه هستند. 

دانشگاه نوشیروانی یک دانشگاه تحقیقاتی- آموزشی در بابل است که در فاصله ۲۰ کیلومتری از دریای مازندران (دریای خزر) قرار دارد. این دانشگاه تنها دانشگاه صنعتی شمال ایران است. دانشگاه نوشيرواني بابل قريب ۵۰ سال پيش از سوي مرحوم سيد حسين فلاح نوشيرواني تاسيس شده و همچنان بخش عمده از درآمد آن وقفي و از سوي خيران است. 

اين دانشگاه در سال ۱۳۵۲ بر اساس وقف و كمك‌هاي مردمي، و نه با پول دولت، به عنوان دانشكده فني دانشگاه مازندران شروع به جذب دانشجو كرده است و به همين دليل از سرمايه اجتماعي بالا و حساسيت عمومي برخوردار است. در سال ۱۳۵۸ به دانشگاه مازندران پیوست و قبل از آنكه دوباره استقلال بدست آورد، به عنوان انستیتوی فناوری نوشیروانی (مجتمع فنی و آموزشی بابل نوشیروانی) نامگذاری شد و پس از آن به دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل نامگذاری شد.

دانشکده‌های اصلی این دانشگاه شامل علوم پایه، مهندسی شیمی، مهندسی عمران، مهندسی برق و کامپیوتر و مهندسی مکانیک می باشد. پردیس ۱۱ هکتاری در سه ساختمان، مسکن چهار بخش مهندسی و چندین آزمایشگاه و همچنین یک سالن آمفی تئاتر با ۷۵۰ صندلی گسترش یافته است.

 

علل پیشرفت چشم‌گیر دانشگاه؛ از نگاه اساتید برجسته دانشگاه صنعتی نوشیروانی

در خصوص ذکر عواملی که در روند رو به رشد فعالیت‌های علمی و جایگاه بالای این دانشگاه در رتبه بندی‌های بین المللی دلایل متعددی بیان می‌شود که به شرح برخی از این موارد می‌پردازیم.

پروفسور مفيد گرجي دانشمند برتر يك درصد جهان از دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل در سال ۲۰۱۷، در این خصوص به خبرنگار ايرنا گفت: مغز و نيروي انساني يكي از عوامل اصلي موفقيت اين دانشگاه در زمينه هاي علمي و پژوهشي محسوب مي‌شود. همچنین با بیان اینکه قطعا امروزه يكي از دلايل موفقيت دانشگاه نوشيرواني تحقيق و پژوهش در زمينه انرژي‌هاي نو مي‌باشد، افزود: جهان به سمتي پيش مي‌رود كه بايد بسياري از چالش‌ها و مشكلات جامعه اعم از پزشكي‌، صنعتي و غير آن رفع شود لذا بسياري از اساتيد و دانشجويان اين دانشگاه در اين زمينه گام برداشته‌اند كه خروجي‌هاي خوبي داشته است. 

وي با بيان اينكه از حضور دانشمندان اروپايي و ديگر كشورهاي جهان براي تحقيقات بهره گرفته‌ايم، اظهارداشت: در حال حاضر بنده با همكاري دانشجويان در حال تحقيق در زمينه بيومكانيك (مكانيك پزشكي)، انرژي‌هاي نو و DRAG DELIVERY (دارو رساني به اعضاي بدن) مي‌باشيم كه در زمينه دارورساني مي‌خواهيم به اين نتيجه دست يابيم كه چطور مي‌توان با تزريق دارو به عضو بيمار بدن به درمان كمك كنيم. همچنین ایشان با بيان اينكه كاربردي كردن طرح‌ها و پژوهش‌ها همراه با داشتن تجهيزات آزمايشگاهي از ديگر علل رمزو راز موفقيت اين دانشگاه و درخشش در سطح بين المللي است، گفت: بسياري از محققين جهان از مقالات اساتيد اين دانشگاه استناد مي‌كنند و اين خود زمينه رشد و ارتقاء و نيز گرايش اساتيد را به سمت ارائه مقالات علمي و در نتيجه توجه به نيازهاي محوري جامعه را چند برابر كرده است.

پروفسور قاسم نجف پور عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل، در خصوص دلایل موفقیت‌های گسترده دانشگاه انوشیروانی در سال‌های اخیر گفتند: باغبان خوب محصولات مناسبي را توليد خواهد كرد و براين اساس اساتيد تراز اول نقش مهمي در پرورش استعدادهاي دانشجويان، ترغيب به پژوهش و تحقيقات و ابداعات و اختراعات خواهند داشت. به گفته وي نظم‌پذيري و قانون‌مندي نقش مهمي در توسعه يك دانشگاه خواهد داشت و براي پژوهش و تحقيق نيازمند دانشجويان با انگيزه و تجهيزات آزمايشگاهي است.

پروفسور قاسم نجف پور نیت خیرخواهانه، وقف و برنامه ریزی‌های آموزشی را موتور محرکه توسعه علمی نامید و افزود: بايد به اين نتيجه دست يابيم كه پيشرفت و موفقيت‌هاي دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل در سال‌هاي اخير بخاطر همراهي اساتيد دانشگاه، دانشجويان و حتي كارمندان، نيات خيرخواهانه مردم، تجهيزات آزمايشگاهي، قانونمندي و نظم مي‌باشد كه توانسته دانشگاه را در رده‌هاي برتر دانشگاه‌هاي جهان و كشور قرار دهد. تحصيل براساس نياز روز جامعه و پژوهش‌ها در اين زمينه مي‌تواند در ارتقاء علمي و اجتماعي جامعه نقش آفرين باشد.

رحيم نژاد عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل همچنين يكي از راز و رمزهاي موفقيت اين دانشگاه را نيازمحور بودن معرفي كرد و گفت: اساتيد دانشگاه در زمينه‌هاي نو همچون انرژي‌هاي نو، نانو تكنولوژي، پيل سوختي، بايومتريال، مواد بيولوژيكي و ديگر موارد فعاليت مي‌كنند كه در دنيا كاربرد دارد.

ارتقای رتبه علمی در سه سال پیاپی، دستاوردهای دانشگاه در رتبه بندی‌های بین المللی

سیستم رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تایمز از شناخته‌شده‌ترین نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی جهان است. تایمز دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل را برترین دانشگاه‌ ایران در سال ۲۰۱۹ معرفی کرده است. سیستم رتبه‌بندی تایمز با در نظر گرفتن شاخص‌هایی چون آموزش، پژوهش، استنادات، درآمد صنعتی و وجهه بین‌المللی برترین دانشگاه‌های جهان را معرفی می‌کند. در این فهرست ۲۹ دانشگاه از ایران قرار دارند اما تنها یکی از دانشگاه‌های ایران، یعنی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در فهرست ۵۰۰ دانشگاه برتر تایمز برای سال ۲۰۱۹ میلادی قرار دارد. این در حالیست که ‌دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل که تا چند سال پیش حتی وارد این سیستم رتبه‌بندی هم نشده بود، حالا در جدیدترین رده‌ بندی‌های تایمز، دانشگاه نوشیروانی در رتبه ۳۵۱ تا ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار دارد و با فاصله چشمگیری از دانشگاه‌های مطرح ایران پیشی گرفته است.

دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل در رتبه‌بندي بين‌المللي تايمز ۲۰۱۹ در آسيا، رتبه‌ي اول در ميان دانشگاه‌هاي ايراني و رتبه‌ي ۴۳ در ميان ۴۱۷ دانشگاه آسيايي را كسب نمود. در رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي آسيايي در سال ۲۰۱۹، ۲۹ دانشگاه از ايران حضور دارند كه نسبت به ۱۸ دانشگاه در سال ۲۰۱۸، ۶۰٪ رشد داشته است؛ این در حالیست که دانشگاه صنعتي اميركبير و دانشگاه صنعتي شريف به ترتيب رتبه‌هاي ۲ و ۳ كشوري و ۸۰ و ۸۶ آسيايي را كسب نمودند. در اين شاخص، تاثير پژوهش دانشگاه از طريق تعداد استنادها به مقالات در جهان محاسبه مي‌شود. اين اطلاعات از پايگاه داده اسكوپوس جمع‌آوري شده و كليه مجلاتي كه بين سال‌هاي ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ در اين پايگاه نمايه شده‌اند، مبناي بررسي قرار مي‌گيرد؛ دانشگاه نوشیروان بابل در قسمت پژوهش سهم ۲۵ درصد (نظرسنجي از شهرت دانشگاه: ۱۰٪، نسبت اعضاي هيات علمي به دانشجويان: ۴.۵ ٪، نسبت دانشجويان دكتري به دانشجويان ليسانس: ۲.۲۵٪، نسبت فارغ‌التحصيلان دكتري به اعضاي هيات علمي: ۶٪، درآمد: ۲.۲۵٪)، در قسمت پژوهش۳۰ درصد (نظرسنجي از شهرت تحقيقاتي دانشگاه: ۱۵٪، درآمد تحقيقاتي: ۷.۵٪، بهره‌وري تحقيقاتي: ۷.۵٪)، در قسمت استناد و مقالات پژوهشی سهم  سی درصد و در قسمت وجهه بين‌المللي، که معمولا هيات علمي، دانشجويان و پژوهش است، ۷.۵ درصد است (نسبت دانشجويان خارجي به داخلي: ۲.۵٪، نسبت اعضاي هيات علمي خارجي به داخلي: ۲.۵٪، تعداد مقالات منتشر شده با همكاري ساير دانشگاه‌هاي بين‌المللي: ۲.۵٪، درآمد صنعتي: ۷.۵٪) کسب کرد.

بر اساس نتايج اخير رتبه‌‌بندي موسسات، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها توسط پايگاه استنادي جهان اسلام، دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل رتبه‌ي ۵ در ميان دانشگاه‌هاي صنعتي كشور را كسب نمود؛ در اين رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي صنعتي شريف، صنعتي اميركبير، علم و صنعت و صنعتي اصفهان به ترتيب رتبه‌هاي اول تا چهارم را كسب كردند. شاخص‌های قابل توجه در رتبه بندی استنادی علوم جهان اسلام، پژوهش، اموزش، وجهه بین المللی، تسهیلات- امکانات و فعالیت اجتماعی، اقتصادی و صنعتی است که دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل نسبت به سال گذشته، خصوصا در حوزه‌ي آموزش، پيشرفت قابل توجهي داشته است.

دستاوردهای علمی و فناوی دانشگاه

رييس دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل نيز در گفت وگو با خبرنگار ايرنا ساخت تك سل الكترولايزر غشاي پليمري جهت توليد هيدروژن و اكسيژن براي نخستين بار در داخل كشور توسط گروه پژوهشي پيل سوختي دانشگاه، ساخت سيستم كامل پيل سوختي متانولي با توان اسمي ۵۰۰ وات و توان كل ۱۰۵۰ وات براي اولين بار در كشور و ساخت ربات پرنده عمود پرواز كواد‌روتور در دانشگاه را از دستاوردهاي مهم اين دانشگاه برشمرد.

دكتر جواد واثقي اميري همچنين كسب مقام اول تيم اورنج دانشگاه در دومين دوره مسابقات شناورهاي هوشمند، كسب رتبه اول تيم توسن دانشگاه در اولين دوره مسابقات كشوري خودروهاي پيل سوختي ، ساخت و طراحي سامانه هوشمند كنترل سوخت موتورخانه توسط واحد فناور دانشگاه ، كسب رتبه برتر تيم چكاب دانشگاه در مسابقات ملي زيردريايي‌هاي كنترل از راه دور ، ساخت كوچكترين ميكروفن جهان توسط عضو هيأت علمي دانشكده مهندسي برق و كامپيوتر ، راه اندازي خط توليد صنعتي غشاهاي نانو فيلتراسيون براي نخستين بار در خاورميانه، ساخت پهباد فريد توسط دانشجويان دانشگاه، قرار گرفتن دانشگاه در فهرست يك درصد برتر دانشگاه‌هاي تاثيرگذار جهاني از نظر تعداد استنادات در ده سال اخير بر اساس پايگاه طلايه‌داران تامسون رويترز را از ديگر دستاوردهاي اين دانشگاه خواند.

همچینن دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل در سال ۹۸، در اولين سال حضور خود به عنوان پايگاه همكاري با متخصصان و كارآفرينان ايراني خارج از كشور از سوي بنياد ملي نخبگان و مركز تعاملات بين‌المللي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري جزو ده پايگاه برتر كشور در جذب ايرانيان متخصص خارج از كشور انتخاب گرديد.

اين طرح به منظور انتقال دانش، تجربه و ايده‌هاي فناورانه به داخل توسط مركز تعاملات بين‌المللي علم و فناوري و با همكاري بيش از ۹۰ دانشگاه، پژوهشگاه، شركت دانش‌بنيان، پارك فناوري و مراكز رشد و نوآوري منتخب كشور در حال اجرا بوده تا در قالب حمايت از انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي و فناورانه همچون پسادكتري، فرصت مطالعاتي، استاد مدعو و معين، راه‌اندازي كسب و كارهاي فناورانه، اشتغال در شركت‌هاي فناور و برگزاري سخنراني و كارگاه‌هاي تخصصي به ارتباط مؤثر متخصص و مراكز علمي و فناوري برگزيده كشور ياري نمايد. طي ۴ سال گذشته حدود ۱۲۰۰ نفر از متخصصان و كارآفرينان ايراني خارج از كشور در قالب اين برنامه به كشور بازگشته و شروع به كار كرده‌اند.

اين برنامه در قالب حمايت از انجام دوره‌هاي علمي و تحقيقاتي همچون پسادكتري، فرصت مطالعاتي، استاد مدعو و معين، راه‌اندازي كسب‌ و كارهاي فناورانه، اشتغال در شركت‌هاي دانش‌بنيان، تعريف پروژه‌هاي فناوري كوتاه و بلندمدت، برگزاري سخنراني و كارگاه‌هاي تخصصي به ارتباط موثر ما بين متخصص و مراكز علمي و فناوري برگزيده كشور ياري مي‌كند. بر همين اساس، بنياد ملي نخبگان سالانه طي فرايند ارزيابي، اقدام به رتبه‌بندي اين پايگاه‌ها مي‌كند. دانشگاه نوشيرواني بابل در نخستين سال حضور در اين طرح با كسب امتياز ۹۳.۷ در جايگاه ۹ام كشور جاي گرفت؛ که در ادامه دكتر علي مرتضي بيرنگ، رئيس مركز تعاملات بين المللي رياست جمهوري، طي نامه‌اي ضمن تبريك از تلاش مسئولين دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل قدرداني نمودند.

سخن پایانی

در حال حاضر نام ۴۰ دانشگاه ایرانی در این فهرست قرار دارند در حالی که در سال ۲۰۱۱ که برای اولین بار رتبه‌بندی جهانی تایمز منتشر شد، نام هیچ دانشگاه ایرانی در این فهرست دیده نمی‌شد و بعد از آن تا سه سال پیاپی فقط نام دانشگاه صنعتی شریف، به عنوان دانشگاه ایرانی، به چشم می‌خورد ولی بعد از آن آرام آرام تعداد دانشگاه‌های ایرانی فهرست تایمز بیشتر شد، به طوری که سال گذشته ایران ۲۹ و امسال ۴۰ دانشگاه در این فهرست داشته است.

یکی از دلایل این موضوع افزایش گسترده بررسی تایمز است، به طوری که در سال‌های اول ۵۰۰ دانشگاه در این فهرست بررسی می‌شدند و امسال تعداد این دانشگاه‌ها به ۱۳۹۶ مورد رسید. 

امید است با پیشرفت فعالیت‌های علمی، فرهنگی و فناوری دانشگاه‌های ایران و در حالت کلی بهبود وضعیت آموزش اکادمیک ایران سهم دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی‌ها، چشم‌گیرتر و گسترده‌تر شود.