بررسی تاثیرات مهاجرت بر توسعه بر اساس گزارشهای کمیسیون جهانی مهاجرت بین المللی؛ گام اول، بیان مسئله.
در دهههای اخیر با توسعه فن آوری و رشد اقتصادی قابل توجه در کشورهای توسعه یافته و تزریق منابع مالی به مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی و همچنین برنامه ریزیهای دقیق و جامع کوتاه و بلند مدت، این کشورها نخبگان خود و دیگر کشورها را جذب کرده و به کار گرفتهاند که این امر، از سویی باعث رشد علمی و اقتصادی کشورهای توسعه یافته شده و از سوی دیگر باعث کاهش نیروهای نخبه در کشورهای در حال توسعه گردیده که تاثیر سوء بر رشد اقتصادی این کشورها داشته است و در نهایت منجر به وابستگی این کشورها به کشورهای توسعه یافته شده است. اعتقادی دیرینه وجود دارد که مهاجرت میتواند تأثیرات مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی در کشورهای فرستنده و پذیرنده مهاجر داشته باشد. در سالهای اخیر توجه مجدد به چگونگی درک و بهینه سازی این تأثیرات مطرح شده است. از آنجا که مقیاس، پیچیدگی و شدت مهاجرت نخبگان افزایش یافته است، اینکه چگونه اطمینان حاصل شود که مهاجرت نخبگان، به کشورهای در حال توسعه آسیب نرساند و یا حتی مهاجرت به نفع آن کشورها باشد، مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.
GCIM - کمیسیون جهانی مهاجرت بین المللی- گزارشی ارائه داده که در آن تأثیرات مهاجرت بر توسعه را بیان نموده و توصیه کرده که مهاجرت بین المللی باید به بخشی جدایی ناپذیر از استراتژیهای ملی، منطقهای و جهانی برای رشد اقتصادی، در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته تبدیل شود. طبق این گزارش مهاجرت نخبگان میتواند یک فرصت مهم برای توسعه و استفاده حداکثری از پتانسیل آن باشد. بطوری که، تضمین میکند که مهاجرت نخبگان به پیامدهای توسعه در کشورهای درحال توسعه آسیب نمیرساند. این به معنای تعیین چگونگی استفاده مفیدتر از مهاجران نخبه به عنوان ابزاری برای کاهش فقر و توسعه اقتصادی در کشور مبدأ است. این نیازمند بهره مندی از شیوههای جدید و بهتر برای تسهیل درگیر نمودن جوامع مهاجران نخبه در توسعه کشورهای زادگاه خود است. اینها مواردی است که میبایست توسط سیاست گذاران توسعه در سطح وسیع و در همه سطوح و در هر کشوری مدنظر قرار گیرد. اگرچه استفاده از یافتههای مطالعات پژوهشی معتبر و استاندارد برای اتخاذ سیاستهای قابل اجرا میتواند موثر باشد اما، نباید چالشهای مربوط به توسعه سیاستگذاریها را دست کم گرفت. تدوین زیرساختهای جامع سیاست در رابطه با محوریت مهاجرت نخبگان و توسعه، حداقل در چهار زمینه اصلی نیاز به بررسی دارد.
در وهله اول، برای درک بهتر تأثیرات مهاجرت نخبگان بر اقتصاد و جامعه، جستجوی شواهد بهتر و روشهای جامع تر بایستی در دستور کار قرار گیرد. تنها در این صورت سیاستگذاران میتوانند مؤثرترین مداخلات را برای اطمینان از توسعه ناشی از مهاجرت نخبگان انجام دهند. ثانیاً، مستلزم انسجام و هماهنگی بیشتر سیاستگذاریها در سطح ملی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. با توجه به زمینههای گستردهای که مهاجرت نخبگان بر آنها تأثیر دارد و پتانسیل قابل توجهی که برای ایجاد تضاد در اولویتهای سیاست گذاری کشورها دارد، استراتژیهای مؤثر برای گفتگو و هماهنگی بین دولتی ضروری است. ثالثاً، پیشروی در این زمینهها باید با نقشه برداری بهتر از فرآیندها و دستیابی به اهداف سیاست، ارزیابی شوند. افراد و سازمانهای مناسب برای اجرای سیاستها، کانالهای مناسب انتقال و مدلهای ارزیابی موثر نیز باید طراحی شوند. در پایان، با توجه به ماهیت بین المللی پدیده مهاجرت نخبگان، گفتگو و همکاری بین المللی بیشتری لازم خواهد بود تا اطمینان حاصل شود که اقدامات انجام شده در یک کشور موثر بوده است. در مجموع، سیاستگذاران در این زمینه باید اهداف مناسب را تدوین کنند، ابزارهایی را که با آن میتوان به آن اهداف دست یابند را شناسایی کنند، در داخل و بین دولتها همکاری کنند تا از اجرای مؤثر آنها اطمینان حاصل شود و روشهایی را برای ارزیابی موفقیت خود تهیه کنند.
این گزارشات مطالعاتی به صورت مرور نظام مند و با استفاده از پروتکل PRISMA در بانکهای اطلاعاتی بین المللی (PubMed ، Google Scholar و Scopus) و ملی (SID،Magiran و ISC) صورت گرفت. با توجه به استراتژی PICOS، مقالات انتشار یافته تا تیر 1398 به دو زبان انگلیسی و فارسی با استفاده از ترکیبات متنوعی از کلیدواژههای brain drain، challenges، developed country، development، Migration،elite ، Policy، developing country و معادل فارسی آنها جستجو گردید. پس از انجام جستجو و انتخاب مقالات، متن مقالات نهائی با کمک چک لیست PRISMA مورد ارزیابی کیفی قرار گرفت و در نهایت رابطه مهاجرت نخبگان و توسعه و سیاستگذاریهای مربوطه به صورت سنتز روایتی ارائه گردید.
منبع:
Elite migration and its relationship to development: Opportunities and challenges for policymakers
Ahmad Ali Khosravi, Saeid Khosravi, Mahdi Mansouri Bidkani, Soltan Ali Mir
نظرات ( 0 )