شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه به قلم حجت‌الاسلام سید محمد مرتضوی – بخش یازدهم

در قسمت‌های قبلی ضمن ارائه مقدمه، مفاهیم اخلاق و ایمان، یقین، نیت و اخلاص را بررسی کردیم و همچنین در باب اظهار بی‌نیازی و نحوه درخواست روزی، نحوه عبادت و فخر نفروختن به انجام آن خواندیم. در این بخش و در ادامه نیایش، به موضوع «فروتنی در جامعه» و «پایداری و استقامت بر باورها» خواهیم پرداخت.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تَرْفَعْنِی فِی النَّاسِ دَرَجَةً إِلَّا حَطَطْتَنِی عِنْدَ نَفْسِی مِثْلَهَا، وَ لَا تُحْدِثْ لِی عِزّاً ظَاهِراً إِلَّا أَحْدَثْتَ لِی ذِلَّةً بَاطِنَةً عِنْدَ نَفْسِی بِقَدَرِهَا

بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و درجه و مرتبه مرا نزد مردم بلند مگردان مگر آنکه مرا به همان اندازه نزد خودم پست گردانی، و عزتی آشکار برایم ایجاد مکن مگر که به همان اندازه در باطنم خاکسار سازی.

جایگاه اجتماعی، علمی، فرهنگی، اقتصادی و … معمولا غرور آفرین است و ممکن است دربسیاری افراد موجب تکبر شود، به همین رو امام (ع) از درگاه پروردگار جنین درخواست میکند: آن میزان که شخصیت و جایگاه مرا در جامعه برتری میبخشی، به همان میزان در نزد خودم فروتر بیاور و به همان میزان که مرا از عزت و سربلندی در ظاهر برخوردار میکنی، به همان میزان در نهان خودم خاکسارم فرما.

پیامبر (ص) فرمود: بِحَسْبِ المَرءِ مِن الشَّرِّ ـ إلاّ مَن عَصَمَهُ اللّه ُ مِن السُّوءِ أن يُشِيرَ الناسُ إلَيهِ بالأصابِعِ في دِينِهِ و دُنياهُ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : آدمى را همين شرّ بس كه در دين و دنيايش انگشت نماى خلق شود ؛ مگر كسى كه خداوند از بدى نگاهش دارد .

پیامبر (ص) فرمود: إنّ التَّواضُعَ يَزيدُ صاحِبَهُ رِفعَةً ، فتَواضَعُوا يَرفَعْكُمُ اللّه[1]

فروتنی موجب سرافرازی انسان می‌شود. پس فروتن باشید. خداوند شما را رحمت کند.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ مَتِّعْنِی بِهُدًی صَالِحٍ لَا أَسْتَبْدِلُ بِهِ، وَ طَرِیقَةِ حَقٍّ لَا أَزِیغُ عَنْهَا، وَ نِیّةِ رُشْدٍ لَا أَشُک فِیهَا، وَ عَمِّرْنِی مَا کانَ عُمُرِی بِذْلَةً فِی طَاعَتِک، فَإِذَا کانَ عُمُرِی مَرْتَعاً لِلشَّیطَانِ فَاقْبِضْنِی إِلَیک قَبْلَ أَنْ یسْبِقَ مَقْتُک إِلَیّ، أَوْ یسْتَحْکمَ غَضَبُک عَلَیّ

بارخدایا بر محمد و آلش درود فرست، و مرا از روشی پسندیده بهره دِه که آن را با برنامه‌ای دیگر عوض نکنم، و مرا به طریق حق رهنمون شو، آن‌گونه که از آن روی نتابم، و نیتی درست و استوار به من مرحمت کن، آن‌سان که در آن به تردید نیفتم، و مرا تا وقتی زنده بدار که عمرم در طاعت تو به کار رود، و چون بخواهد عمرم چراگاه شیطان شود، جانم را بستان قبل از آنکه دشمنی‌ات به من رو کند، یا خشمت بر من مستحکم گردد.

در این بخش از دعا، برخورداری از هدایت شایسته و مذهب حق و …. صحیح و اطمینان بخش برای انجام عمل، مورد توجه قرار گرفته است.

امام (ع) در این فراز، سه مورد از خواسته‌های خویش را با خداوند متعال در میان گذاشته که بر استقامت و پایداری در باورها، اخلاق و رفتارها استوار شده است و آن به گونه‌ای تنظیم شده که کلیه زیبایی‌ها را در احکام اصلی و فرعی و همینطور کمالات نظری و عملی در بر گرفته است.

به همین خاطر پیمودن این راه، بسیار دقیق و ظریف و به شدت پیچیده است. لذا پیامبر (ص) با همین نگاه درباره سوره هود فرمود: سوره هودُ مرا پیر کرد چون این دستور خداوند در آن قرار گرفته است «فاستقم کما امرت» یعنی آن گونه که دستور داده شده‌ای، پایدار باش.

مقوله استقامت، در نهج البلاغه نیز مورد توجه ویژه قرار گرفته است. امیر مومنان (ع) فرمود: إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ”، وَ قَدْ قُلْتُمْ رَبُّنَا اللَّهُ، فَاسْتَقِيمُوا عَلَى كِتَابِهِ وَ عَلَى مِنْهَاجِ أَمْرِهِ وَ عَلَى الطَّرِيقَةِ الصَّالِحَةِ مِنْ عِبَادَتِهِ، ثُمَّ لَا تَمْرُقُوا مِنْهَا وَ لَا تَبْتَدِعُوا فِيهَا وَ لَا تُخَالِفُوا عَنْهَا، فَإِنَّ أَهْلَ الْمُرُوقِ مُنْقَطَعٌ بِهِمْ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ.

آنان که گفتند پروردگار ما الله است و بر آن پایداری کردند، فرشتگان بر آنان فرود می‌آیند (و می‌گویند): نترسید و اندوهگین مباشید. بشارت باد شما را بهشتی که وعده داده شده است. شما گفته‌اید: پروردگار ما الله است. پس بر قرآن او و راهی که دستور داده و مسیر مستقیم پرستش او ایستادگی کنید و آن را ترک نکنید و در آن بدعت نگذارید و منحرف نشوید زیرا آنان که از این حلقه خارج شوند در روز قیامت از خداوند بریده خواهند شد.[2] [1]. کافی ج 2 ص 121

* همچنین برای مشاهده قسمت‌های قبلی، می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده کنید.

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت اول

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت دوم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت سوم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت چهارم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت پنجم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت ششم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت هفتم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت هشتم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت نهم

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت دهم