شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه به قلم حجت‌الاسلام سید محمد مرتضوی – بخش چهارم
در طول ماه مبارک رمضان، شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه به قلم حجت الاسلام سید محمد مرتضوی، از برنامه های روزانه سایت میباشد. در قسمت‌های قبلی ضمن ارائه مقدمه، به مفاهیم اخلاق و ایمان پرداختیم و سپس، انواع ایمان را بررسی کردیم. در این بخش ضمن بررسی ادامه نیایش بیستم، به مفهوم «یقین» می‌پردازیم.
امام(ع) نیایش را اینگونه ادامه میدهد
«واجعل يقينى افضل اليقين» یقین در مفهوم واژه شناختی به علمی گفته می‌شود که شک در آن راه نداشته باشد و در اصطلاح به علمی اطلاق می‌شود که از راه نظر و استدلال به دست آمده باشد به همین خاطر علم خدای متعال را یقین نمی گویند. برخی گفته‌اند: نظر و استدلال به اندازه‌ای کامل باشد که نقیض آن احتمال داده نشود اعم از اینکه نظریه به وسیله برهان به دست آمده باشد یا به وسیله ریاضت و کوشش‌های درونی و شخصی و یا با هدایت ویژه اولیا حاصل شود.
خواجه نصیر طوسی گفته : «یقین» عبارت است از باور قطعی ثابت زوال ناپذیر ، و آن از دو علم ترکیب شده است: علم به معلوم و علمی که خلاف آن محال است و خود آن دارای مراتب است “علم اليقين – عين اليقين – حق اليقين”
مراتب یقین در قرآن کریم به این شرح مورد تایید قرار گرفته است :
«كلا لو تعلمون علم اليقين، لترون الجهيم ، ثم لترونها عين اليقين»[1]
چنین نیست که شما خیال می‌کنید اگر شما علم‌الیقین به آخرت داشته باشید قطعا شما جهنم را خواهید دید، سپس (با ورود به آن) آن را به عین الیقین خواهید دید.
«و تصليته جهيم ، ان هذا لهو حق اليقين»[2]
و سرنوشت او ورود به آتش جهنم است این مطلب حق و یقین است.
روشن ترین مثالی که برای آن زده شده به این ترتیب است :
۱ – آنکه با مشاهده دود یقین کند آتشی در آنجا وجود دارد آن را علم الیقین می نامند. علم الیقین منطبق با علمی است که برای دانشمندان با استدلال و برهان به دست می آید.
۲ – آنکه خود آتش را مشاهده کند عین الیقین نامیده می‌شود و آن منطبق با کشف و شهود برای مومنان خالص میباشد که دل‌های آنان به خداوند تکیه دارد و بدان وسیله به دست می‌آید.
3- آن که با قرار گرفتن در درون آتش و سوختن در آن به دست آید، آن را حق الیقین می گویند. این نوع از علم ویژه اهل شهود و کسانی است که در خداوند فانی شوند. این همان مرتبه ای است که در این نیایش خواسته شده است.
درباره حقیقت “یقین” سخن بسیار است حتی گفته شده مراتب و شدت و ضعف آن در مورد پیامبران نیز مصداق دارد.
پایان بخش چهارم
منابع:
[1] . تکاثر / 5، 6، 7
[2] . واقعه / 94 و 95
* همچنین برای مشاهده قسمت‌های قبلی، می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده کنید.
شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه / قسمت اول
