شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه به قلم حجت‌الاسلام مرتضوی – بخش هجدهم

به گزارش نهادایران، در نوشتار قبلی اشاره کردیم که در این فراز از نیایش واژگانی به کار گرفته شده که کنایه از معانی دیگری در تناسب با آنها قرار دارد مانند: «ید» یا دست که نشانه اقتدار و توانمندی است، «لسان» یا زبان که در اینجا نشانه برهان و استدلال است و یا واژه «عناد» که به معنی جنب و کنار است.«اضطهاد» که به معنی غلبه‌ای که با اذیت به کار گرفته شده و «قصب» در اینجا به معنای نسبت های ناروایی که موجب مجروح شدن درون و گسست روان و عصب فرد می‌گردد معنی می‌شود.

در ادامه به بررسی دو بند آخر از این فراز می‌پردازیم.

امام سجاد (ع) در دو بند پایانی قسمت هشتم نیایش بیستم صحیفه می‌فرماید:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ … وَ وَفِّقْنِی لِطَاعَةِ مَنْ سَدَّدَنِی، وَ مُتَابَعَةِ مَنْ أَرْشَدَنِی.

واژه «سِداد» در معنی راه راست و استوار به کار می‌رود. این واژه در قرآن کریم آمده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا»[1] مسلمانان! در محضر خدا پرهیزگار باشید و سخن راست و سنجیده بگویید.

کلمه «ارشاد» در مفهوم راهنمایی به راه شایسته به کار می‌رود. در این جمله در مقام تبیین جایگاه آموزگار و تعامل دانش‌آموز با ایشان است مبنی بر این که دانش‌آموز باید بر دستورهای آموزگار گردن نهاده، آنها را به کار بندد و در برابر آنچون و چرا نکند.

در این باره شارح صحیفه سجادیه، سید علی خان مدنی، داستان حضرت موسی و خضر (ع) را به عنوان نمونه ذکر می‌کند.آن گاه که موسی از این بنده صالح خواهش می‌کند ایشان را اجازه دهد تا با او همراه شده و در محضرش شاگردی کند. « قَالَ لَهُ مُوسَىٰ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا»[2] «آیا می‌توانم شما را همراهی کنم تا آن چه که بر تو آموخته شده بر من بیاموزی؟» خضر در پاسخ گفت:«فَإِنِ اتَّبَعْتَنِي فَلَا تَسْأَلْنِي عَنْ شَيْءٍ حَتَّىٰ أُحْدِثَ لَكَ مِنْهُ ذِكْرًا»[3] اگر دنبال من راه افتاد، آن چه که رخ میدهد درباره آن مپرس تا به موقع، راز و رمز ن را شرح دهم.

پر واضح است که مراد از این سخنان، نکوهش پرسش و پرسشگری نیست چرا که پرسش از ندانسته‌ها دستیابی به آگاهی، کاری ارزشمند و پسندیده است. بلکه هدف آن است شتابی در روند امور پدید نیاید تا موجب اعتراض بر مواضع و عملکرد معلم رخ دهد که احیانا با پاسداشت حریم او تعارض پیدا شود در صورتی که اگر شکیبایی پیشه کند مسائل در موقع مناسب روشن می‌گردد.

* جهت مطالعه قسمت‌های قبلی شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه، به لینک زیر مراجعه کنید:

شرح نیایش بیستم صحیفه سجادیه به قلم حجت الاسلام و المسلمین سید محمد مرتضوی