خبرها و گزارش ها

بسیج دستگاه ها برای جذب نخبگان و مقابله با فرار مغزها

در سالی که گذشت بنیاد ملی نخبگان، وزارت علوم و وزارت بهداشت برای مقابله با «برون‌کوچی نخبگان» طرحهای ویژه ای را تدوین کردند که باید دید چقدر از آن طرح ها در ۱۴۰۲ محقق خواهد شد.

به گزارش نهادایران، کمتر کسی است که دیگر باور نداشته باشد، ایران کشوری «نخبه پرور» است، تصدیق این ادعا را می‌توان در افتخارات و دستاوردهای محققان، متخصصان و پزشکان ایرانی در حوزه‌های علمی-پزشکی، فضایی، دفاعی و … چه در داخل کشور و چه خارج از کشور جستجو کرد اما سوال اصلی اینجاست که حاکمیت برای نگهداشت نوابغ و نخبگان ایرانی چقدر تلاش کرده و می‌کند.

طی سال‌های اخیر به ویژه در سالی که گذشت مقام معظم رهبری طی سخنانی بر جذب و نگهداشت نخبگان تاکید داشتند و در یکی از دیدارهای اخیر در مهر ۱۴۰۱ به طور ویژه نخبگان را جزو ارکان پیشرفت و مایه آبروداری کشور خطاب کردند و گفتند: «از دستگاه‌ها توقّع داریم که از نخبگان حمایت کنند و نخبگان توقعاتی از دستگاه‌ها دارند؛ یک توقّعشان اشتغالِ مناسب با دانششان است و دیگری امکان ادامه تحقیقات است و ارتباط با مراکز علمی دنیاست که توقّع زیادی نیست.»

انتظار رهبری از نخبگان کشور

رهبری در همین دیدار موضوع «انتظار از نخبگان» را مطرح کردند و گفتند: از فرد نخبه این انتظار وجود دارد که ظرفیت شخصی خود را تبدیل به ظرفیت ملی کند و توانایی‌های خود را در جهت حل مسائل کشور قرار دهد. ایشان با گلایه از برخی نخبگان که در ایران رشد می‌کنند اما ثمره این رشد را به خارج می‌برند و برخی اوقات نیز با تبدیل شدن به پیچ و مهره‌های دشمن ظرفیت خود را در اختیار آن قرار می‌دهند، افزودند: نخبه باید در کنار مردم خود بماند البته مهاجرت کردن و درس خواندن نخبه در دانشگاه‌های برتر اشکالی ندارد اما بعد از پایان تحصیلات به کشور برگردد و توانایی‌های خود را برای پیشرفت کشور به‌کارگیرد.

تکلیف رئیس جمهور به دستگاه‌ها

در همین راستا رئیس جمهور نیز در سالی که گذشت بر فراهم کردن زمینه برای نقش‌آفرینی بیشتر نخبگان در گره‌گشایی از مشکلات کشور در مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تاکید کرد و در بخشی از سخنرانی خود در همایش بنیاد ملی نخبگان حمایت مالی، حقوقی و همچنین تسهیل‌گری در صدور مجوزها بویژه برای شرکت‌های دانش‌بنیان را از جمله حمایت‌های لازم دولت از نخبگان برشمرد و گفت: بنیاد ملی نخبگان وظیفه دارد حمایت‌های دولت از نخبگان را به شکل عملی پیگیری کند و ملجأ و پناهی برای نخبگان در جهت برطرف‌سازی خواسته‌ها و نیازهای آنها باشد.

در یکسال گذشته به دنبال تأکیدات رهبری، رئیس جمهور دستگاه‌ها را مکلف کرد تا در راستای جذب نخبگان و از این جهت که دغدغه رهبری در این حوزه جنبه عملی و اجرایی پیدا کند، طرح‌های ویژه ای تعریف کنند. در همین راستا از دستگاه‌های دارای مسئولیت در حوزه نخبگان، از جمله باشگاه پژوهشگران جوان، جهاد دانشگاهی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد، خواسته شد زمینه جذب، اشتغال، رشد و شکوفایی نخبگان را بیش از پیش فراهم کنند.

تدوین بسته حمایتی ویژه نخبگان

در تمایل به برون‌کوچی نخبگان علمی ایرانی عوامل مختلفی اعم از فرصت‌های شغلی بهتر در خارج از ایران، شان و جایگاه بالای علمی، اجتماعی و اقتصادی، حقوق و درآمد چند برابری و رفاه بالاتر موثر هستند که در این گزارش قرار نیست به تشریح این موارد بپردازیم بلکه موضوع اصلی، پرداختن به برنامه‌ها و طرح‌هایی است که دستگاه‌ها، پیرو تاکیدات رهبری برای نگهداشت نخبگان در کشور در دستور کار قرار گرفته است.

بیشترین درخواست نخبگان از دولت ایجاد زمینه برای افزایش اثربخشی بوده و در همین زمینه دولت سیزدهم، ماموریتی را برای تدوین آیین نامه‌ای برای حمایت از نخبگان به «بنیاد ملی نخبگان» داد و در این آیین نامه که جزییات آن در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ منتشر شد، طرح‌هایی برای جذب، نگهداشت، تعامل مؤثر و بازگشت نخبگان تدوین شده و قرار است از سال آینده به صورت جدی اجرایی و پیگیری شود. به طور مثال با هماهنگی با سازمان امور استخدامی مقرر شده است سالانه بخشی از ظرفیت استخدامی دستگاه‌ها به نخبگان اختصاص یابد.

۵ هزار نخبه در دستگاه‌های اجرایی جذب می‌شوند

در همین رابطه قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، جزییاتی از چند و چون استخدام نخبگان در دستگاه‌های اجرایی اعلام کرده است؛ آنطور که ناصر باقری مقدم گفته «حدود ۲ هزار نخبه ای که توسط بنیاد مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفته‌اند در دستگاه‌های اجرایی کشور از جمله وزارت نیرو، دانشگاه فرهنگیان و وزارت اموزش و پرورش، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان بنادر کشور جذب شوند.»

بیمه و مسکن نخبگان در دستور کار قرار گرفت

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه این افراد بعد از جانمایی در دستگاه‌ها نیاز به آزمون استخدامی ندارند، افزود: «مشاغل متناسب با حضور نخبگان توسط دستگاه‌ها اعلام و پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی نخبگان آماده جانمایی در دستگاه‌ها هستند. این افراد بر اساس نیاز و اولویت دستگاه‌ها جانمایی می‌شوند. او همچنین این خبر را اعلام کرد که قرار است سال آینده ۵ هزار نفر از نخبگان در دستگاه‌های اجرایی جذب شوند.»

تامین مسکن از دیگر دغدغه‌های نخبگان به شمار می‌رود که در آیین نامه مذکور برای آن برنامه‌هایی پیش بینی شده است؛ به طوری که به گفته محمدصادق خیاطیان، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، وزارتخانه‌های علوم، بهداشت، راه، مسکن و شهرسازی و معاونت علمی ریاست‌جمهوری به دنبال رفع این دغدغه هستند و اقدامات عملیاتی آن اجرایی شده است. خیاطیان این را هم گفته است که نخبگان تحت پوشش بیمه هستند و تحت بیمه تکمیلی قرار خواهند گرفت.

تسهیلات رتبه‌های برتر کنکور؛ از امکان جذب در نهادهای فناورانه تا تسهیلات خدمتی

افراد برگزیده می‌توانند از کمک هزینه حمایتی ماهانه به میزان حداقل دستمزد تعیین شده توسط شورای عالی کار در طی دوره تحصیل در داخل کشور برخوردار شوند. همچنین امکان جذب در نهادهای فناورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان بنیاد ملی برای این افراد وجود دارد و تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی بنیاد ملی نخبگان و همچنین کمک‌هزینۀ اعزام به فرصت مطالعاتی داخل یا خارج از کشور به برگزیده طرح در دوره دکتری تخصصی برای آنها در نطر گرفته شده است. از سوی دیگر نیز این افراد در صورت اقامت در داخل کشور می‌توانند از بیمه درآمد پس از دانش آموختگی از دوره دکتری تخصصی بهره مند شوند.

«رشته های برنامه محور» در برخی دانشگاه‌ها ایجاد شد

یکی دیگر از طرح‌های وزارت علوم در راستای جذب نخبگان که در ۱۴۰۱ اجرایی شد و در سال‌های پیش رو نیز ادامه دارد، راه اندازی «رشته های برنامه محور» در دانشگاه‌ها بوده است. این رشته‌ها در راستای گسترش دانش جدید در کشور ارائه می‌شوند و تصمیم بر این است که نیازهای جامعه در ایجاد آنها مدنظر قرار گیرد. آنطور که وزیر علوم در این باره گفته، این رشته‌ها دائمی نبوده و زمانی که دیگر نیازی به این رشته‌ها نباشد، پذیرش دانشجو در آنها متوقف می‌شود.

تاکنون مصوبه «رشته های برنامه محور» در تعدادی از دانشگاه‌های متقاضی به صورت موردی اجرا شده و به گفته مسولان وزارت علوم اگر امکان توسعه وجود داشته باشد، در دانشگاه‌های دیگر نیز اجرا می‌شود. وزارت علوم همینطور تاکید کرده که دانشگاه‌ها باید متقاضی باشند چرا که این وزارتخانه به صورت موردی دانشگاهی را انتخاب نمی‌کند.

جذب نخبگان به عنوان هیات علمی در دانشگاه‌ها / رفع چالش عدم تمکین دانشگاه‌ها برای جذب

در ادامه طرح‌های حمایتی از نخبگان، کارگروهی ویژه با دستور رئیس جمهور و با مدیریت معاونت اجرایی رئیس جمهور شکل گرفت و علاوه بر این شیوه نامه‌ای برای جذب نخبگان در دانشگاه‌ها تدوین و در حال حاضر در نوبت تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دارد. وزیر علوم در همین رابطه گفت: «در این طرح بحث جذب دانش آموختگان دکتری به عنوان هیأت علمی پیگیری می‌شود که به امضا وزرای علوم تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری رسیده و تقدیم رئیس جمهور شده است.

بازنگری در آئین نامه‌های جذب وزارت بهداشت برای به کارگیری نخبگان

در ادامه طرح‌های حمایتی، وزارت بهداشت نیز برنامه‌هایی در دستور کار دارد و قرار است در راستای تشویق نخبگان، آئین نامه‌های جذب وزارت بهداشت را برای به کارگیری نخبگان متدین و متعهد بازنگری کند؛ عین اللهی در سخنانی در روزهای پایانی ۱۴۰۱ با اشاره به ایجاد شبکه نخبگانی در کشور گفت: ما پیگیر حل مشکلات و معیشت این قشر هستیم.

وزیر بهداشت از تشکیل قرارگاهی تحت عنوان قرارگاه راهیان پیشرفت خبر داده و گفته است که امکان ادامه تحصیل استعدادهای برتر در مقاطع بالاتر ایجاد شده است. عین اللهی در همین رابطه افزود: «امکان تحصیل همزمان استعدادهای برتر نیز در چند حوزه ایجاد و همچنین سهمیه جذب اعضای هیئت علمی برای نخبگان اختصاص نیز داده شده و قرارگاه راهیان پیشرفت تشکیل شده است.»

تعریف ۲۶ پروژه پیشران ویژه نخبگان داخل و خارج

نخبگان همواره این دغدغه را داشته‌اند که در پروژه‌های مهم یا بازی داده نمی‌شوند و یا توان علمی آنها آنطور که باید مورد استفاده قرار نمی‌گیرد اما حالا در طرح جدیدی که جزییات آن از سوی معاون علمی رئیس جمهور اعلام شده، قرار است پروژه‌های مهم و پیشران در حوزه سلامت، حمل و نقل، تنش‌های آبی، امنیت غذایی و … به آنها سپرده شود.

بر همین اساس ۲۶ پروژه بزرگ پیشران با تکنولوژی سطح بالا قرار است توسط نخبگان ایرانی داخل و خارج از کشور طی سه سال آتی اجرایی شود که هزینه این پروژه‌ها یک میلیارد یورو برآورد شده است.

امید آنکه با اجرایی شدن طرح‌هایی که در این گزارش به آن اشاره شد شاهد باشیم که نخبگان این سرزمین، کمتر به سراغ پر کردن فرم‌های مهاجرتی بروند.

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا