چاپ کتاب «چرا به ایران برگشتم» به قلم دکتر امید وحیدی

کتاب پیش رو سفرنامه‌ای از دوران زندگی و تحصیل جناب آقای دکتر امید وحیدی در کشور کانادا است که موفق به کسب مقام اوّل در بخش آزاد «جشنوارۀ خاطرات و سفرنامه‌های برتر دانشجویان و دانش‌آموختگان ایرانی خارج از کشور» گردید که پس از بازبینی و تکمیل نهایی از سوی ایشان، برای چاپ و استفادۀ علاقه‌مندان آماده شده است. این جشنواره به همت دبیرخانه نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور دانشجویان ایرانی خارج از کشور برگزار شد.

درمقدمه کتاب می‌خوانیم:

مدت‌هاست که می‌خواهم دربارۀ تجربیات خود از زندگی در خارج از ایران ـ که به مدت چهار سال و هشت ماه به طول انجامید ـ و دلایل برگشتم به ایران، مطالبی را بنویسم تا برای دانشجویان و کسانی که به نوعی برایشان جالب است، مفید واقع شود. انگیزۀ اصلی نوشتن این متن، سؤالات بسیار و مکرّری است که افراد مختلف، به‌ویژه دانشجویان، دربارۀ علت رفتنم به خارج از کشور، شرایط زندگی در آنجا، نحوۀ گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های خارج از ایران و از همه مهم‌تر، علت بازگشتم به کشور از من می‌پرسند.

نوشتن مطلب در این موضوع، بسیار طولانی می‌تواند باشد و مسئله را از جهات بسیاری می‌توان مورد ارزیابی قرار داد و ان‌شاءالله که خداوند توفیق دهد متنی را که مرضیّ او باشد و برای خوانندگان مفید واقع شود، بنویسم. هدف من از نوشتن این متن، کمک به تصمیم‌گیری برای افرادی است که قصد خروج از کشور را دارند، به‌ویژه برای دانشجویانی که به ادامۀ تحصیل در دانشگاه‌های خارج از ایران تمایل دارند.

این کمک، لزوماً در جهت تشویق و یا تقبیح رفتن به خارج از کشور نیست؛ البته نظر شخصی خود را نیز در جاهایی از کتاب بیان کرده‌ام که ممکن است برای خوانندۀ محترم قابل قبول نباشد. در این کتاب سعی دارم جنبه‌های مختلفی از زندگی در غرب را برای افراد مقیم ایران ـ که اغلب تجربه‌ای دربارۀ زندگی در غرب ندارند و معمولاً به این جنبه‌ها توجه نمی‌کنند ـ روشن کنم.

به عبارت دیگر، قصد من از نوشتن این متن، طرح موضوع برای فکر کردن به جنبه‌های مختلف این موضوع ـ یعنی رفتن یا نرفتن به خارج از کشور ـ است که اغلب مغفول واقع می‌شود. این غفلت معمولاً باعث ایجاد اشتباهات محاسباتی در تصمیم‌گیری به مهاجرت موقت یا دائم به غرب می‌شود و من سعی کرده‌ام با بیان بسیاری از مطالب و پاسخ به سؤالات موجود، جنبه‌های مختلف مسئله را بازگو کنم تا تصمیم‌گیری دربارۀ رفتن یا ماندن واقع‌بینانه‌تر و با اطلاعات بهتر انجام شود.

باتوجه‌به اینکه زندگی کردن در غرب ـ که دارای محیطی کاملاً متفاوت با ایران است ـ ریزه‌کاری‌های بسیاری دارد و تا فردی در غرب زندگی نکرده باشد، نمی‌تواند اشراف خوبی به بسیاری از مسائل داشته باشد، اکثر افرادی که می‌خواهند به خارج از کشور بروند، به علت اینکه در غرب زندگی نکرده‌اند و غرب را ندیده‌اند، آگاهی محدودی نسبت به زندگی در غرب دارند؛ این آگاهی معمولاً محدود است به شنیده‌ها از اطرافیان و آنچه در رسانه‌ها مشاهده کرده‌اند.

این افراد به‌صورت طبیعی بسیاری از مسائل را به‌درستی و دقیق نمی‌دانند و تصورات آن‌ها اغلب خام و ناپخته است. همچنین، مسائل متعددی هم وجود دارد که اصلاً دربارۀ آن‌ها هیچ چیز نه شنیده‌اند و نه می‌دانند و بنابراین هیچ تصوری نسبت به آن‌ها ندارند؛ این مسئله دربارۀ دانشجویان که معمولاً در سنین جوانی به سر می‌برند، بسیار جدی‌تر است. هدف من روشن کردن این مسائل برای آن‌هاست.

در نگارش این کتاب، نهایت سعیم را در ایجاد فصل‌ها و زیرفصل‌های مناسب با یک روند منطقی کرده‌ام تا دنبال کردن مطالب مختلف برای خواننده آسان‌تر باشد و در وقت عزیزانی که تمایل ندارند همۀ متن را بخوانند، صرفه‌جویی شود، اما در هر حال توصیه می‌کنم تمامی فصل‌های آن خوانده شود، چراکه اکثر مطالب کتاب پیوستگی دارند. سرفصل‌های این کتاب عبارت‌اند از:

ـ معرفی کوتاه از زندگی شخصی خودم

ـ انگیزه و علت‌های رفتنم به خارج از کشور: در این فصل انگیزه و علت‌های مختلفی که سبب شد تصمیم به خروج از کشور بگیرم، آورده شده است؛ البته بعضی از علت‌های بیان شده لزوماً مربوط به من نبوده است، اما اطرافیان و یا کسانی که برای مشورت دراین‌باره نزد این جانب می‌آیند، آن‌ها را علت مهاجرت خود بیان می‌کنند.

ـ نحوۀ گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های خارج از کشور: در این فصل، چگونگی گرفتن پذیرش (admission) از دانشگاه‌های امریکایی و کانادایی بیان شده است. تجربیاتی را که من در این فرایند کسب کرده بودم نیز مختصراً بیان کرده‌ام.

ـ تجربیات مختلف از زندگی در خارج از کشور: در این فصل، انواع تجربیاتی را که از پنج سال زندگی کردن در غرب به دست آوردم، بیان کرده‌ام؛ البته تجربیات آکادمیک خود را در این فصل نیاورده‌ام و به‌صورت مجزا در فصل بعدی کتاب به شرح آن پرداخته‌ام.

ـ کیفیت دانشگاه‌های خارج از کشور از نظر اداری، آموزشی و تحقیقاتی: در این فصل تجربیات آکادمیک خود را که از تحصیل در دانشگاه یوبی‌سی کانادا کسب کرده‌ام بیان کرده‌ام.

ـ تأثیرات مختلفی که افراد از محیط زندگی خارج از ایران دریافت می‌کنند: در این فصل به انواع تأثیراتی پرداخته‌ام که افراد از زندگی در غرب می‌پذیرند. باتوجه‌به اینکه تأثیراتی که فرد مهاجرت‌کننده از غرب می‌پذیرد با تأثیراتی که خانوادۀ فرد مهاجرت‌کننده از غرب کسب می‌کند، متفاوت است (به‌ویژه فرزندانی که در غرب متولد می‌شوند و رشد می‌کنند)، این فصل به دو زیر فصل کلی تقسیم شده است. در این دو زیرفصل کلی، تأثیرپذیری از جنبه‌های فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و جنبه‌های سیاسی را مورد بررسی قرار داده‌ام.

ـ انگیزه و علت‌های بازگشتم به ایران: در این فصل انگیزه و علت‌های مختلفی را که سبب شد تصمیم به برگشت به ایران بگیرم، بیان کرده‌ام.

ـ بازگشت به ایران تصمیم آسانی نیست: در این فصل، توصیه‌هایی را به افراد مختلف که تصمیم به مهاجرت دارند، آورده‌ام و مطالبی که به مسئلۀ رفتن و از همه مهم‌تر به مسئلۀ برگشتن مرتبط می‌شود و عواملی را که سبب عدم بازگشت می‌شود بیان کرده‌ام.

قبل از ورود به فصل‌های مختلف، عرض کنم که اکثر مطالبی که بیان می‌شود، مبتنی بر تجربیات شخصی و مشاهدات عینی است و بعضی استدلالات و مشاهدات بیان‌شده در این کتاب، ممکن است با تئوری‌ها و نظریّات علمی و یا اطلاعات آماری موجود منطبق نباشد.

ضمناً بنده نهایت سعی خود را کرده‌ام که در بیان مشاهداتی که داشته‌ام، از القای نظر شخصی و معتقدات خودم در مطلب جلوگیری کنم و مشاهدات را آن‌گونه که در واقع اتفاق افتاده است بیان کنم و به آن، سمت و سوی اضافی ندهم؛ البته در جاهایی که تحلیل کرده‌ام و یا نظر شخصی خود را داده‌ام، متذکر شده‌ام که این نظر من است؛ مثلاً مطالب موجود در فصل‌های پنجم به بعد، اغلب دارای تحلیل‌هایی مبتنی بر مشاهداتی است که در همان فصل‌ها و فصل‌های قبلی بیان کرده‌ام.

همچنین، از آن جهت که همه چیز را تجربه نکرده‌ام و از طرفی ممکن است بعضی از خاطرات را فراموش کرده باشم و یا موقع نوشتن به ذهنم نیامده باشد، احتمالاً نواقصی در کتاب وجود دارد و البته سعیم آن است که با استفاده از نظرات دوستان آن نواقص را رفع کنم. همچنین، بعضی از موارد بیان‌شده در کتاب، از منابع و مراجع غربی استخراج شده است و در پاورقی، آدرس صفحۀ اینترنتی منبع اخذشده، بیان شده است. بعضی از آدرس‌ها ممکن است در ایران باز نشوند و موارد نادری نیز ممکن است منقضی شده باشد.

کتاب «چرا به ایران برگشتم»

توسط انتشارات نهادایران (نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور دانشجویان ایرانی خارج از کشور) به چاپ رسیده است.

جهت مشاهده سایر کتاب های منتشر شده در مجموعه نهادایران، به این صفحه مراجعه کنید.